Terug naar onderzoek

Onderzoek Online ontspoord: Schadelijk en immoreel gedrag op internet

Auteur / organisatie: Rathenau Institituut
Jaar van publicatie: 2021
Over wie: Anders

Pedojagen, phishing, cyberverslaving, wraakporno en desinformatie; dit zijn een paar voorbeelden van schadelijk en immoreel gedrag op het internet. Door specifieke eigenschappen van het internet wordt dit soort gedrag gefaciliteerd. Dat richt grote schade aan voor het individu en de samenleving, daarom voerde het Rathenau Instituut het Online Ontspoord onderzoek uit.

Een paar van de specifieke eigenschappen van het internet zijn het grote bereik van online berichten, de (gevoelsmatige) anonimiteit van mensen achter hun scherm en de onmiddellijkheid waarmee een video wereldwijd te zien is. Dit veroorzaakt een bepaald gedrag, maar over wat voor gedrag hebben we het eigenlijk? Hoe vaak komt het voor? En wat kan de overheid hiertegen doen? Op verzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) deed het Rathenau Instituut onderzoek naar schadelijk en immoreel gedrag online; online ontspoord.

Belangrijkste conclusies uit het onderzoek: Online ontspoord

Uit onderzoek van het Rathenau Instituut is gebleken dat alle internetgebruikers in Nederland  vroeg of laat te maken krijgen met schadelijk en immoreel gedrag online. Burgers zijn op het internet onvoldoende beschermd; online komen hun grondrechten in het geding.

  • Om schadelijk en immoreel gedrag tegen te gaan, is een actieve overheid nodig. Een overheid die niet alleen reageert wanneer gedrag al is ontspoord, maar die ook proactief ingrijpt in de online omgeving, zodat schade wordt voorkomen en grondrechten van burgers worden beschermd.
  • Het internet heeft bepaalde kenmerken waardoor online gedrag makkelijk ontspoort. Een persoon die op straat nooit een voorbijganger zou uitschelden, kan daar op Twitter geen moeite mee hebben.
  • Veel internetgedrag is in strijd met bepaalde grondrechten en wetten, en daarmee onrechtmatig of strafbaar. Toch blijkt het voor internetgebruikers online een stuk lastiger om te beoordelen wanneer iets door de beugel kan. De online omgeving is niet de facto wettelozer of grenzelozer dan de offline wereld, maar wordt wel sneller zo ervaren

Ook interessant:

Casussen op basis van het onderzoek; over online shaming, desinformatie en verstoord eetgedrag