Netwerk Mediawijsheid liet in het kader van de Week van de Mediawijsheid onderzoek doen naar het schermgebruik van de Nederlandse bevolking. Hoe gebruiken we eigenlijk beeldschermen? Wanneer en hoelang zitten wij achter een computer en hoe vaak pakken we onze telefoon? En vooral: hoe beoordelen we ons eigen schermgebruik? De antwoorden op deze vragen lees je in dit onderzoek.

Het onderzoek is in opdracht van Netwerk Mediawijsheid uitgevoerd door marktonderzoeksbureau DirectResearch. De resultaten van het kwantitatieve online onderzoek zijn gebaseerd op de antwoorden van 1.274 respondenten van 16 jaar en ouder. De steekproef is representatief voor geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. Het veldwerk heeft plaatsgevonden van 30 juli tot en met 12 augustus 2024. Het Trimbos-instituut en dr. Tim van Timmeren (Universiteit Utrecht) hebben een reflectie op de onderzoeksresultaten gegeven.

Het Digitale Balans Model

De theoretische basis van de campagneweek is het Digitale Balans Model. Dit model kijkt naar gezondheid vanuit drie componenten: lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid en sociale gezondheid. Deze drie componenten staan niet los van elkaar, maar overlappen. Zijn ze in balans? Dan heeft dat een positieve invloed op je gezondheid. Een belangrijke voorwaarde om je eigen digitale balans goed in te richten, is de vrijheid om hierin zelf keuzes te maken. Het Digitale Balans Model gaat dus over het zó indelen van je tijd, dat je je er goed en gezond bij voelt. Want de juiste balans is voor iedereen anders.

Een aantal belangrijke bevindingen uit het onderzoek

• Ruim een kwart (26%) zou hun schermgebruik willen verminderen en zou dan vooral meer willen bewegen en iets nuttigs gaan doen
• Eigen schermen worden het meest vlak voor het slapen (84%) en meteen bij het opstaan (65%) gebruikt, voornamelijk door 16- t/m 40-jarigen
• Meer dan de helft gebruikt meerdere schermen tegelijkertijd (57%) en neemt een scherm mee naar de wc (53%)
• Een kwart (25%) beoordeelt hun schermgebruik als ongezond en ruim een derde (38%) denkt er niet bewust over na
• Men noemt toegang tot informatie (72%), snelle manier van contact (59%) en contact met dierbaren onderhouden (46%) als voornaamste positieve aspecten van schermgebruik
• De belangrijkste negatieve aspecten die worden genoemd zijn minder lichaamsbeweging (32%), minder aandacht voor anderen (30%) en minder fysiek contact (23%)
• Schermen brengen bij ruim de helft ontspanning (54%) en plezier (54%). Zonder scherm ontstaat bij ongeveer een derde verveling (28%) en een onprettig gevoel (30%)
• Van de groep die aangeeft schermen aan tafel storend te vinden geeft toch 33% aan dit gedrag zelf ook te vertonen. Van degenen die schermgebruik van anderen in gesprek storend vinden, geeft 35% toe dit ook zelf te doen.