Het rapport Combatting the Disinformation Crisis: A Systematic Literature Review is een wetenschappelijk onderzoek van internationale organisaties van desinformatie en mediageletterdheid. Het rapport vergelijkt het beleid over mediawijsheid in EU-lidstaten en identificeert nationale mediawijsheidsinitiatieven tegen desinformatie.

Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het project OMEDIALITERACY, een samenwerking tussen verschillende universiteiten in Europa met financiële steun van het Europees Fonds voor Media en Informatie (EMIF). Het onderzoek analyseert de effectiviteit en impact van strategieën en interventies op het gebied van mediageletterdheid om desinformatie tegen te gaan.

Belangrijke bevindingen

• Desinformatie heeft negatieve effecten op verschillende niveaus die verbonden zijn en invloed kunnen hebben op elkaar. Op microniveau ervaren individuen verwarring, angst en moeite met het onderscheiden van ware en onware informatie. Mesoniveau: organisaties lijden aan verlies van vertrouwen en geloofwaardigheid. Op macroniveau kan desinformatie leiden tot wantrouwen in de media, de overheid, de democratie en instanties
• Veel studies richten zich op de verbetering van de nauwkeurigheid om waarheid te kunnen beoordelen. Minder studies meten directe psychologische effecten zoals kennis, overtuigingen, mentaliteiten, intenties en gedrag
• De onderzochten acties voor mediageletterdheid dragen bij aan de strijd tegen misinformatie. Deelnemers in mediageletterde ruimtes hebben bijvoorbeeld een toenemend vermogen om echt en nep nieuws te onderscheiden

Aanbevelingen

In het rapport zijn er verschillende aanbevelingen gegeven aan journalisten, opleiders en belanghebbenden.

• Voor journalisten: kwalitatieve journalistiek is cruciaal in de strijd tegen desinformatie en factcheckers spelen een onmisbare rol om onjuiste informatie tegen te gaan. Daarom moeten zij informatie blijven verifiëren op waarheid
• Voor opleiders: er moet voorkomen worden dat er een sceptische blik op het nieuws in het algemeen komt. Daarvoor moet er gefocust worden op vaardigheden die ervoor zorgen dat gebruikers onjuiste informatie kunnen onderscheiden van feitelijke informatie, liever dan desinformatie helemaal vermijden. Ook moeten acties kort, simpel en vaak herhaald worden
• Voor belanghebbenden: ondersteun onderzoek, ontwikkeling en uitvoering van mediageletterheidsprogramma’s, want die zijn onmisbaar voor een betrouwbare en democratische publieke sfeer