Digitale inclusie begint bij digitale toegankelijkheid. Want hoewel het internet van ons allemaal zou moeten zijn, is dat lang niet altijd het geval. Hierdoor wordt de digitale kloof tussen mensen die goed gebruik kunnen maken van alle digitale mogelijkheden en mensen die dat niet kunnen, steeds groter. Digitale toegankelijkheid is daarom een voorwaarde voor de missie van Netwerk Mediawijsheid: iedereen mediawijs. 

Beluister de podcast All inclusive: hoe doen we dat? Deze week over inclusief ontwerp, met Armen Mnatsian en Morena Lam

Liever luisteren via de app? De podcast is ook te vinden op Spotify, iTunes, Soundcloud en YouTube

Over Armen Mnatsian & Morena Lam

Armen Mnatsian, eigenaar van DigitaalEHBO, is expert op het gebied van digitale toegankelijkheid en de WCAG 2.1 richtlijn. Deze richtlijn is sinds september 2020 verplicht voor culturele organisaties die uit publiek geld subsidie ontvangen. Armen vertelt in deze podcast wat digitale toegankelijkheid precies is, waarom de digitale wereld voor veel mensen niet goed te navigeren is en geeft tips waar je aan moet denken als je een digitaal toegankelijke en inclusieve website of digitaal product wil ontwerpen.

Morena Lam is blogger, beginnend schrijver en net afgestudeerd bij de opleiding Media, Informatie en Communicatie. Zij heeft vanaf haar geboorte een visuele beperking. Als ervaringsdeskundige vertelt zij hoe zij zich in de digitale wereld voortbeweegt en wat daarvoor nodig is. Meer over Morena op: http://morena-schrijft.nl/

Samenvatting van de podcast

Wat is digitale toegankelijkheid?

Digitale toegankelijkheid gaat puur om dat mensen gebruik kunnen maken of toegang kunnen krijgen tot de informatie die openbaar is op websites of in Word/pdf-documenten. Alles wat digitaal gecommuniceerd en gepresenteerd wordt, moet toegankelijk zijn voor iedereen. Dan kan iedereen echt meedoen.

Bewustwording van digitale toegankelijkheid

Het internet zou van iedereen moeten zijn, maar dat is lang niet altijd het geval. Om inclusief te ontwerpen, moet je rekening houden met verschillende beperkingen, zoals cognitieve beperkingen, auditieve beperkingen (doven, slechthorende), visuele beperkingen (slechtzienden, (kleur)blinden, mensen met autisme of dyslexie, lichtverstandelijke beperkingen en beperkingen door ouderdom.

Vaak wordt vergeten dat mensen met een visuele beperking ook op het internet zitten, vertelt Morena. Dit maakt haar machteloos en boos; het kan niet zo zijn dat je niet mee kan doen met de maatschappij, alleen omdat je slecht ziet. We zijn ons in het algemeen niet bewust van problemen die hierdoor kunnen ontstaan. Als er op een website bijvoorbeeld geen duidelijke structuur met koppen aanwezig zijn, verdwalen mensen met een visuele beperking, zoals Morena. Zij kunnen dan niet bij de informatie komen die zij zoeken, of het duurt veel langer om de informatie te verkrijgen. Als je zelf geen ervaringsdeskundige bent of hier niet mee in aanraking komt, ben je hier vaak niet bewust van. De bewustwording van onder andere ontwerpers, programmeurs, contentschrijvers en beleidsmakers ontbreekt, en is een belangrijke stap in het digitaal toegankelijk maken van websites.

De huidige stand van zaken van digitale toegankelijkheid

De technische ontwikkeling gaat heel snel. Dat geeft mensen met een beperking meer vrijheid. Zij kunnen op deze manier bijvoorbeeld in contact komen met vrienden of familie via sociale media als WhatsApp. Ook andere apps op telefoons worden steeds slimmer, beter en goedkoper. Door een gratis app die met de camera van je telefoon een brief scant en deze vervolgens voorleest, kunnen slechtzienden en blinden nu bijvoorbeeld zelf hun post openen. Deze technische ontwikkelingen zetten een stap in de goede richting voor een internet dat van iedereen is. Toch is het nog een hele klus en van groot belang om alles op het internet digitaal toegankelijk te maken.

De meeste websites die tegenwoordig onder de loep worden genomen, zijn die van de overheid. De overheid is de laatste jaren bezig met het toegankelijk maken van Nederlandse websites. Armen doe hier dagelijks onderzoek naar en stelt dat de status van toegankelijkheid van deze websites niet goed is. Hoewel de websites steeds beter worden, zijn veel websites over het hele land nog lang niet volledig toegankelijk. Gelukkig zijn digitale toegankelijke websites voor overheidsinstanties nu een verplichting geworden. Dit dwingt medewerkers van de overheid om hieraan te voldoen.

Hoe ontwerp je een inclusieve website?

Het ontwerpen van een toegankelijke, inclusieve website begint bij zelfkennis. Als ontwerper moet je je goed kunnen inlezen hoe je websites toegankelijk kan maken, vergoot je het bewustzijn en volg je trainingen om te begrijpen waar je als ontwerper rekening mee moet houden. Stichting Accessibility helpt hierbij. Zij geven veel informatie en kunnen ook actief met ontwerpers meedenken. Daarnaast is het belangrijk om een website voor definitief gebruik te testen met ervaringsdeskundigen, vaak mensen uit de doelgroep.

Tips voor een digitaal toegankelijke website:

• Probeer voor visuele content ook een gelijkwaardig tekstueel alternatief in de buurt van het visuele aspect te bieden.
• Probeer voor geschreven teksten een duidelijke, logische kopstructuur te bouwen.
• Probeer voor video’s ondertiteling en audiodescriptie aan te bieden en op zijn minst alles uit te schrijven wat er gebeurt.

Kom ook naar de MNX op 20 april

De MNX, hét jaarlijkse mediawijsheid-event, vindt plaats op 20 april. Het online event staat geheel in het teken van (digitale) inclusie: ‘All inclusive, hoe doen we dat?’. Hoe werken we als netwerk aan een Nederland waarin iedereen de voordelen van media kan benutten en daarbij de risico’s kan vermijden?

Het event is voor professionals die zich bezighouden met mediawijsheid of dat willen gaan doen. Laat je verrassen door nieuwe invalshoeken en handvatten, ontmoet nieuwe netwerkpartners en ga aan de slag met de drie centrale thema’s: inclusieve media, inclusief bereik en inclusief ontwerp.

In aanloop naar het event biedt Netwerk Mediawijsheid kennis, verhalen uit de praktijk en tips. Deze week zetten we het thema ‘Inclusief ontwerp’ centraal, met o.m. de podcast met Armen Mnatsian en Morena Lam. Ontdek meer over inclusief ontwerp.