Kinderen zijn goed met nieuwe media, en dan vooral met hun smartphone. In de bibliotheek wordt duidelijk dat kinderen ondanks die smartphone-skills vaak problemen hebben met Word of PowerPoint. Iets om bij stil te staan, want de computer biedt iets wat veel apps tot nu toe niet bieden. Wie dat begrijpt, begrijpt ook waarom een bibliotheek programma’s aanbiedt om kinderen te leren programmeren, en waarom er zoiets als de ‘maker movement’ is. In dit artikel leg ik je uit waarom.

Liever de smartphone dan de pc

Het begint allemaal in de bibliotheek. “Bohhhh, wow, dik pro zo!” Een jongen van rond de 14 kijkt verlekkerd naar het scherm op de jeugdafdeling in de bibliotheek. Wat er gebeurde? Hij leerde hoe hij automatisch de inhoudsopgave van zijn tekst kan laten aanpassen door Word.

Er zijn veel kinderen en jongeren die blij grijnzend naar hun eigen werkstuk kijken na het krijgen van dit soort tips. Ik herken dat. Wat kan je document er opeens professioneel uit zien door maar een paar kleine toevoegingen. Een mooie voorpagina, paginanummers, een koptekst, een tabel; er zijn als je het mij vraagt ook maar weinig docenten die er niet voor zwichten.

Er is behoefte aan dit soort tips, want veel kinderen en jongeren zijn niet gewend om om te gaan met programma’s als Word en PowerPoint. “Mevrouw, hoe moet ik een nieuwe slide maken?” “Mevrouw, hoe kopieer ik een afbeelding?” “Mevrouw ik wil alles in één lettertype zetten, hoe kan ik dat doen?” Op de jeugdafdeling komt regelmatig de vraag van ouders of de bibliotheek geen cursus voor Word en PowerPoint kan aanbieden. Hun kinderen moeten dat vaak gebruiken, maar kunnen er eigenlijk niet mee omgaan.

Jongeren zijn zonder meer razendsnel met nieuwe media, maar je kunt wel constateren dat het gros van de kinderen tegenwoordig beter is met hun smartphone dan met de computer. Uit de manier waarop kinderen omgaan met de computer blijkt dat ze gewend zijn aan applicaties. Hoe komt dat?

Van computerprogramma’s naar apps

Er vindt met de verschuiving van de pc naar de smartphone een verandering plaats, want werken op een computer en werken met een smartphone is niet hetzelfde. Een app zorgt ervoor dat een bepaalde activiteit, zoals berichten verzenden naar je vrienden, een filmpje maken, bankieren, eenvoudiger wordt. Om het zo simpel mogelijk te houden worden er niet te veel opties gegeven. Je maakt een filmpje en gooit er een grappige format over van Snapchat, een leuk geluidje eronder, en klaar. Vergeleken met een app is een programma als Word of PowerPoint tamelijk onoverzichtelijk omdat er relatief veel opties zijn en je minder vaste formats hebt.

Leer kinderen maken in plaats van gebruiken

Apps kunnen inspireren, omdat je dingen kunt doen die je nog nooit gedaan hebt. Ze nodigen echter minder uit om te begrijpen wat er achter de instellingen zit, of om zelf iets te ontwerpen. Nu zijn er natuurlijk bij elke technologische verandering verschuivingen, en was er hoogstwaarschijnlijk ook veel kritiek op PowerPoint en Word, maar ik vind het belangrijk genoeg om aan te stippen omdat ik er zelf nooit op deze manier bij heb stil gestaan. Het is door mijn werk in de bibliotheek dat het me opvalt dat vaardigheden met de pc achteruit gaan. Ik ben benieuwd of dat ook merkbaar is in het onderwijs, zeker omdat er steeds meer gebruik gemaakt gaat worden van tablets op school.

Het is vanuit deze ervaring dat ik ook anders kijk naar leren programmeren voor jongeren; iets waar ik eerst wat sceptisch tegenover stond. Na een aantal keer aanwezig te zijn geweest bij Coderdojo in de bibliotheek zie ik hoe belangrijk het is. Dingen als Scratch, Minecraft en Tinkercad vind zelfs ik, als ver doorgeslagen alfa, mooie programma’s. Ik zie hoe het in de praktijk kinderen stimuleert om hun fantasie te gebruiken, en hoe ze spelenderwijs leren dat je als je iets niet mooi of handig vindt, het gewoon aanpast. Jij bent namelijk de maker! Dat is een besef dat ook ontstaat bij de relatief ouderwetse, maar toch wel zeer nuttige vaardigheid als het kunnen maken van een mooie CV of presentatie. Het punt blijft hetzelfde: het gevoel maker te zijn in plaats van gebruiker is waardevol, en gaat in de toekomst steeds waardevoller worden.