Samen tegen de pestcultuurBoekrecensie 'Handboek tegen pesten'

donderdag 21 september 2017

Anti-pestcoach Bamber Delver schreef het ‘Handboek tegen pesten’. De ondertitel luidt: Tegen de pestcultuur – 50 tips voor scholen, jeugdzorg, overheid en ouders. Het leek me een praktisch boek en de titel suggereert ook dat je met dit boek in de hand de pestcultuur te lijf kunt gaan. Mijn interesse was gewekt en ik besloot dan ook het boek te gaan lezen.

Project P

Op de voorkant van het boek staat een foto van 3 jongeren; pestsurvivors noemt Delver deze jongeren. Een van de deze 3 jongeren is de inmiddels 18-jarige Jordy Buijs. In 2014 deed hij mee met het vanwege het gebruik van verborgen camerabeelden omstreden RTL5 programma Project P.
In dit programma kreeg de gepeste een rugzak met een verborgen camera om het pesten te filmen. De klas werd uiteindelijk geconfronteerd met deze beelden. Voor Jordy was dit programma een omkering in zijn situatie: ‘Zonder Project P had ik het echt niet gered.’ Inmiddels spreekt Jordy als ervaringsdeskundige op conferenties over pesten.

Betrek jongeren

In het boek komen naast Jordy nog vijf pestsurvivors aan het woord. Zij zijn het allemaal over 1 punt eens: betrek jongeren bij het anti-pestbeleid. En maak dat anti-pestbeleid ook up-to-date. Want een anti-pestprotocol uit 2004 houdt geen rekening met alle ontwikkelingen op het internet en sociale media. Dit sluit ook aan bij dit filmpje dat anti-pestexpert Niels Baas maakte voor de Week Tegen Pesten. Hierin zegt hij het volgende over online pesten: ‘Laat de klas het verzinnen, wat ze wel en niet OK vinden. En maak afspraken. Dan heb je een heel mooi anti-pestprotocol waar je de rest van het jaar op kunt teruggrijpen.’

Handboek

Ik verwachtte van het Handboek tegen pesten praktische aanwijzingen te krijgen hoe ik als leerkracht jongeren betrek bij het anti-pestbeleid. Hier gaat het boek echter niet dieper op in. Onder andere wordt de tip gegeven om leerlingen het schoolbeleid te laten omschrijven in jongerentaal en de jongeren het beleid te laten updaten. Ik ben benieuwd hoe dat eruit zou zien, want vooral het motiveren van jongeren hiervoor lijkt me vrij lastig. In het voortgezet onderwijs zitten leerlingen ook in de medezeggenschapsraad (MR), dat zou een mooie ingang zijn. Echter de MR wordt niet genoemd in het handboek en ik blijf met een aantal vragen zitten: hoe motiveer ik leerlingen mee te denken over beleid? Hoe laat ik ze beleid herschrijven? Hoe betrek ik ex-pesters? Hoe zorg ik dat beleid gedragen wordt door iedereen, dus ook door het team en ouders? Een prachtig voorbeeld om leerlingen te betrekken bij de veiligheid op school zijn de GayStraightAlliances: dat zijn scholieren die vinden dat iedereen op hun school de vrijheid heeft te kunnen zijn wie ze zijn, zonder zich daarvoor te hoeven schamen of te verantwoorden.

Week Tegen Pesten

De auteur van het Handboek tegen pesten, Bamber Delver, schreef ook dit blogartikel over de Week Tegen Pesten. Hierin geeft hij aan dat de week goedbedoeld is maar ineffectief. Een week zou niet genoeg zijn. Vervolgens noemt hij dat leerlingen aan het roer zouden moeten staan als het gaat om het aanpakken van pesten. De Week Tegen Pesten is het uitgelezen moment om daarmee te beginnen. In de Week Tegen Pesten maken leerkrachten samen met leerlingen en ouders de start voor een veilig schooljaar. Uit onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen blijk ook dat het aanpakken van pesten het meest effectief is in samenwerking met ouders. Dus niet alleen de leerlingen aan het roer, maar naast ouders en leerkrachten, om pesten samen te voorkomen en aan te pakken.

Blogger Laura ontving het Handboek tegen pesten van de Nationale Academie voor Media en Maatschappij. Mediawijzer.net vroeg haar een review te schrijven. Hierbij geldt dat bloggers hun eigen mening delen en dat er geen sprake is van een (financiële) vergoeding.

Reacties 1

  1. Bamber Delver

    Beste Laura, dank voor de recensie! Het boek is geschreven vanuit verschillende gezichtspunten. Voorop staat de ervaring van jongeren zelf, iets dat teveel wordt vergeten als het gaat om het ontwikkelen en uitrollen van schoolveiligheidsbeleid. Zij zijn ervaringdeskundig. Het is ook de voornaamste klacht van jongeren zelf: beleid dat school ‘bedenkt’ waarna de leerlingen het slechts moeten uitvoeren. Logisch dat pesten amper stopt. Kennelijk gaat er namelijk iets mis, na jaren Weken en Dagen Tegen Pesten zakken de cijfers nauwelijks. Ik noem dit: Pestcultuur, zie de inleidende analyse in het boek. Jammer dat je hier niet nader op ingaat? Het is namelijk een van de grootste opgaven voor onze maatschappij: het creëren van een positieve, menselijke, veilige omgeving waar wordt gediscussieerd in plaats van uitgescholden, bedreigd, beledigd en… gepest. De uitspraken van kinderen en jongeren over hoe volwassenen elkaar verbaal de tent uitvechten spreken boekdelen. Effectief anti pest beleid is niet dat leerlingen hun negatieve gedrag moeten veranderen. Dat is te makkelijk en ontslaat volwassenen van hun verantwoordelijkheid voor voorbeeldgedrag, Ik mis deze benadering volledig tijdens initiatieven zoals de Week Tegen Pesten. School is de spiegel van onze samenleving…. kijk rond waarom zelfs de jongste kinderen pesten: “Volwassenen doen het toch ook?”. (Joshua, 8 jaar)

    In het boek geven kinderen, jongeren hun eigen tips: zeer praktisch ook voor leerkrachten, we kunnen er als ouders en professionals meteen mee aan de slag. Vanaf groep 1 tot en met het MBO aan toe: zie de kosteloze lessen van het Nationaal Media Paspoort. Het hart van het Handboek klopt hierin door. Elke school kan ermee aan het werk. Ook staan er voorbeelden van andere initiatieven die deze peer education reeds vormgeven. Van vertrouwensleerlingen tot theater. Ook hier kunnen scholen meteen mee een het werk. Ik prijs zelf de Jongerenrechtbanken aan, zoals zeer positief ontvangen op de Open ScholenGemeenschap Bijlmermeer. Zie de RTL Nieuws reportage tijdens de Week Tegen Pesten (nog online te zien). Zie ook de KRO NCRV i.s.m. Kikid en de Nationale Academie voor Media en Maatschappij 2e versie van de WhatsApp anti pest game, http://www.zapp.nl/1807-wijzijnlit. Zo moet het.

    Het wordt hoog tijd dat onderwijs, overheid en belangenbehartigers erkennen waar pesten vandaan komt. Aan de slag voor (mediawijsheid)organisaties! Practice what you preach, stel tenminste een eigen social media protocol in. Geef het goede voorbeeld! (en luister wat leerlingen willen).

Laat een reactie achter

Vul je e-mailadres in om op de hoogte te blijven van reacties (je e-mailadres wordt niet gepubliceerd).

Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.