We vinden als familieleden, opvoeders en gemeenschap van alles van sexting. Misschien zijn niet al deze meningen even positief. Dit is begrijpelijk: sexting kan grote problemen veroorzaken voor jongeren wanneer beelden in verkeerde handen komen. Feit lijkt wel: sexting is here to stay. Sterker nog: volgens een onderzoek uit mei 2020 zijn zowel mannen en vrouwen die al weleens herkenbare “video- en foto-sexts” verstuurden actiever geworden de afgelopen maanden (tijdens de corona-lockdown). Daarbij zorgt het nieuwe wetsvoorstel van minister Grapperhaus er waarschijnlijk voor dat sexting tussen jongeren van 12-16 jaar binnenkort niet meer als strafbaar wordt gezien. Online vind je veel tips om sexting veilig(er) te maken, maar ik mis hierin nog een belangrijk stuk.

De pedagogische aanpak blijft belangrijk. Daarnaast echter, is het belangrijk dat zowel opvoeders als jongeren zich bewust zijn van de praktische, technische implicaties en gevaren van sexting. Denk hierbij aan zorgen dat ‘sexts’ niet per ongeluk mee-opgeslagen worden in de Cloud, of het feit dat zelfs in ‘onherkenbare sexts’ de verstuurder geïdentificeerd kan worden d.m.v. metadata. Dit artikel beschrijft dan ook de gevaren van sexting op een praktisch en technisch niveau, met een nadruk op online privacy en cybersecurity. Daarnaast noem ik enkele manieren om deze gevaren zoveel mogelijk in te perken.

Het internet vergeet nooit –  alle sexts kunnen worden bewaard

Veel jongeren die sexten zijn zich er misschien niet van bewust dat sexts ze levenslang kunnen achtervolgen. Zo is Snapchat bijvoorbeeld nog altijd een populair medium voor sexting onder jongeren, omdat foto’s en video’s maar een korte tijd na openen zichtbaar zijn en daarna verwijderd worden. Een screenshot is echter snel gemaakt.

Snapchat heeft wel een functie waarmee je een notificatie krijgt als iemand een screenshot maakt van jouw bericht, foto of video, maar daarmee is de screenshot natuurlijk niet ongedaan gemaakt. Daarnaast zijn er manieren om deze melding te vertragen of zelfs uit te schakelen.

Daarbij kan een sext zelfs opgeslagen worden en je achtervolgen zonder kwade bedoelingen van de ontvanger. Veel mensen hebben namelijk ingesteld dat de foto’s op hun telefoon, tablet of laptop automatisch in de cloud, bijvoorbeeld Google Drive, iCloud of Dropbox, worden opgeslagen. Het komt weleens voor dat populaire cloud-services getroffen worden door (grootschalige) hacks. Cloud-gigant Dropbox bijvoorbeeld was in 2012 slachtoffer van een enorme hack, waarin ze 68.000.000 e-mailadressen verloren en, zo bleek achteraf, ook nog een groot aantal wachtwoorden.

Daarbij letten veel mensen niet goed op of ze een sext wel echt goed verwijderen. Dit komt vaak voor bij iPhonegebruikers. iPhones hebben namelijk een mapje dat “recent verwijderd” heet waar verwijderde foto’s 30 dagen in blijven zitten. Daarom is het van belang om te zorgen dat je gevoelige foto’s en video’s, zoals sexts, altijd goed definitief verwijdert.

Het internet bewaart sexts goed, maar verspreidt ze nog beter

Vroeger kon je misschien een keer een gênante foto naar wat vrienden mailen. Tegenwoordig deel je met één druk op je touchscreen een foto of video met wie dan ook, op welk sociale mediaplatform dan ook. In twee seconden deel je bijvoorbeeld een sext die privé had moeten blijven met een WhatsAppgroep met honderden leden.

Daarnaast komt het tegenwoordig ook voor dat mensen seksueel getinte foto’s of video’s die ze in vertrouwen hebben ontvangen op een pornowebsite zetten. Op veel populaire pornosites, zoals Pornhub of Xvideos, kan iedereen een account aanmaken en alles uploaden dat ze willen.

Een extra probleem bij ‘wraakporno’ is dat het in dit geval meestal niet bij “maar” één website blijft  waar de sext te vinden is. Veel minder bekende pornografische websites halen hun content van populaire pornosites als Pornhub. Met andere woorden, zelfs als een jongere of de ouders het voor elkaar krijgen om een video van een grote pornosite te halen, zal deze video vaak al verspreid zijn op tal van andere kleinere pornosites. Het verspreiden van sexts gaat tegenwoordig zo snel dat je eigenlijk al te laat bent op het moment dat de sext ontvangen is.

Toch is het raadzaam (als ouder of opvoeder) om zo snel mogelijk seksueel materiaal waar een jongere die je kent in voorkomt offline te halen, om de schade zoveel mogelijk te beperken. Bij Pornhub kan dat bijvoorbeeld hier. Bij Xvideos kan dit hier.

Onbeschermde sexts

Je kunt sexten zien als een gezond deel van de adolescente ontwikkeling. Maar niet alle jongeren doen het op een veilige en verstandige manier. Zoals ik al aangaf, kan er ook iets misgaan zonder kwade bedoelingen van de ontvanger. Zo kan het account van degene die je een sext stuurt bijvoorbeeld gehackt zijn. Wat in theorie ook kan, is dat je sexts onderschept worden door hackers  voordat ze überhaupt bij de ontvanger aankomen. Dit risico bestaat vooral als sexters gebruikmaken van een onbeveiligd, openbaar wifi-netwerk.

Met andere woorden, als je dan besluit te sexten, zorg dan dat je niet alleen de ontvanger, maar ook het medium van je sexts kunt vertrouwen. Gelukkig zijn er tools die jongeren kunnen gebruiken om hun communicatie met leeftijdsgenoten, inclusief eventuele sexts, privé te houden. Twee dingen zijn erg belangrijk om op te letten bij het kiezen van een dergelijke tool: het programma moet jouw berichten goed versleutelen en de tool moet het liefst zo min mogelijk informatie over jouw chats bewaren en deze zeker niet met derde partijen delen. Veilige tools die ik aanraad zijn o.a. Surespot, Signal en Wire.

Door gebruik te maken van een veilige tool voor sexting – als je dit risico al wilt nemen – zijn sexts en eventueel gevoelig beeldmateriaal beschermd door middel van versleuteling, zelfs als deze onderschept worden door malafide partijen. Daarnaast bewaren veilige chatalternatieven doorgaans niet jouw chatgeschiedenis in een cloud (Surespot bijvoorbeeld doet dit lokaal op je telefoon en deze chatgeschiedenis is versleuteld en dus beschermd). Dit betekent dat, mits je degene waarmee je sext kunt vertrouwen, je het risico dat je sexts in verkeerde handen vallen en bijvoorbeeld worden gebruikt voor sextortion enigszins beperkt.

Conclusie

Het lijkt erop dat sexting tussen jongeren alleen maar zal toenemen de komende jaren. Gecombineerd met de vele technische sexting-valkuilen besproken in dit artikel, betekent dit dat het tijd is voor een duale aanpak. Naast de pedagogische aanpak die terecht vertrouwen benadrukt tussen jongeren, moeten zowel jongeren als opvoeders goed op de hoogte zijn van praktische tips om sexting veiliger te maken. Denk aan het correct en volledig verwijderen van sexts na afloop, zorgen dat sexts niet mee-opgeslagen worden in de cloud en het gebruiken van veilige chatservices. Daarnaast moeten we ook nog beter op de hoogte zijn van de enorme capaciteit van het internet om sexts te bewaren en verspreiden tegen onze wil, om digitaal seksueel riskant gedrag onder jongeren te beperken zonder hun vrijheden en seksuele ontwikkeling teveel te limiteren.

Heb jij nog aanvullende tips? Laat ze hieronder achter.

Meer lezen over sexting?

» Meer meldingen online seksueel kindermisbruik in coronatijd: hoe Helpwanted.nl te hulp schiet
» Jongen helpen jongeren met vragen over sexting & grooming 
» Sexting: Care, don’t share!