Met de online les Special Agents geeft Digital Playground basisscholen een gratis mogelijkheid om in de bovenbouw aan de slag te gaan met het thema online privacy. Leerlingen ontwikkelen daarbij de vaardigheden om veilig te internetten. Na een geslaagde pilot in Rotterdam kan nu elke groep 7 en 8 deze les in de klas ‘spelen’.

Wat is Special Agents?

In Special Agents nemen de leerlingen de rol van internetrechercheur aan. Door het online spoor van een verdachte te volgen, leren de kinderen op een spannende manier wat ze onbewust allemaal delen over zichzelf en hoe ze (wel) veilig kunnen internetten. Zo leren ze bijvoorbeeld dat ze vrij makkelijk aan de hand van door hen gedeelde gegevens een sociale media-account kunnen ‘hacken’. En ook dat apparaten die verbonden zijn met het internet veel privégegevens delen. Daarnaast leren ze dat veel van wat je ziet op internet niet direct waar hoeft te zijn.

De les start op de website Specialagents.nl waar de missie staat beschreven. Het doel is om onderzoek te doen naar een internetcrimineel en om deze op te pakken. Deze boef biedt online mooie spullen aan, maar na betaling wordt er niks geleverd. Pas wanneer de boef veilig is ingerekend, is de les ten einde.

Omgekeerde escape room

Digital Playground is vooral bekend van activiteiten voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Met Special Agents hebben we echter voor het eerst een project ontwikkeld voor groep 7 en 8 van het primair onderwijs. Via de Pioniersregeling van het SIDN fonds vonden we ruimte om de thema’s veiligheid en privacy op een voor kinderen aansprekende en spannende manier te behandelen.

Na een aantal brainstormsessies kwamen we op het idee van een escape room. Het leek ons een spannende lesvorm om leerlingen puzzels op te laten lossen en zodoende steeds iets over het thema te laten leren. Dat hebben we uiteindelijk omgekeerd. In plaats van zelf te moeten ontsnappen, moeten leerlingen er door slim te puzzelen voor zorgen dat de boef juist niet ontkomt. Zo ontstond er een online les waarin we naast een zelfontwikkelde website ook gebruikmaken van bestaande platforms zoals de Google-zoekmachine en Instagram. Door die combinatie wordt de les als zeer ‘echt’ ervaren. Dat zorgt er weer voor dat de kinderen er volledig in opgaan en openstaan voor leren.

Ze hadden echt het idee dat ze aan het hacken waren en wisten niet of het nu echt of nep was. “Gaan we dit volgende week weer doen?” en “Kan ik het ook thuis bij mijn ouders spelen?” waren vragen die ik kreeg. – Sacha Vollering, leerkracht bovenbouw Het Tangram

De ontwikkeling van het spel

Bij de ontwikkeling van de les hebben we allereerst de nodige leerdoelen bepaald. Leerlingen moeten online zoeken naar aanwijzingen en werken aan hun informatievaardigheden. Even later gaan ze bezig met het goed beveiligen van hun sociale media-account. Om het spel tot een goed einde te brengen hebben leerlingen ook de nodige praktische vaardigheden nodig, zoals het inspecteren van de eigenschappen van een digitale foto of het juist opslaan van een bestand. Tot slot reflecteren leerlingen aan de hand van de les op hun eigen mediagebruik. Special Agents draagt daarmee bij aan een mix van mediawijze competenties zoals het krijgen van meer inzicht in de werking van media, het zelf gebruiken en het strategisch inzetten van media.

Ieder leerdoel is gekoppeld aan een stap die je doorloopt tijdens het spelen. Daarbij hebben we bewust nergens de theorie expliciet genoemd of uitgelegd. We willen juist dat de leerlingen deze leren door te ervaren. Het was dan ook spannend om te zien of de leerdoelen na de les gehaald zouden zijn. Kort gezegd: of de kinderen er voldoende van zouden opsteken.

Nagesprek met de leerlingen

Om dit na te gaan hielden we na afloop van de pilot met basisschool Het Landje in Rotterdam een nagesprek met de kinderen. Het was ontzettend mooi om te horen wat ze uit de les hadden gehaald. Stuk voor stuk werden de leerdoelen opgenoemd en ontstond er een heel leerzaam gesprek. Het houden van zo’n nagesprek is dan ook echt aan te bevelen voor docenten die de les gaan spelen. Je kunt dan mooi de theorie herhalen door aan te haken op delen uit de les en de leerlingen gaan ineens heel bewust nadenken over hun eigen mediagebruik. En dat geeft je ook meteen een goed beeld van het kennisniveau van de kinderen over dit onderwerp.

Meer lezen over mediawijsheid in de les?

» Van digibeet tot betweter: informatievaardigheden in de les
» Mediawijsheid integreren in de klas een struikelblok?
» Programmeren in de klas: maar hoe dan?