Tijdens de Media Ukkie Dagen van 1 t/m 8 april 2016 stond het thema ‘Spelen met media’ centraal. Dit artikel is geschreven door Marianne de Valck in het kader van de Media Ukkie Challenge #6, onderdeel van de Media Ukkie Dagen. Ouders werden met de Media Ukkie Challenge uitgedaagd om samen met hun kind met media aan de slag te gaan, bijvoorbeeld door een dagje écht samen te kijken of lezen. Mediaopvoeding gaat ook na de Media Ukkie Dagen gewoon door. Waarom is spelen zo belangrijk en hoe pak je dat aan? 

Jonge kinderen groeien op in een wereld vol smartphones, tablets en apps. Dat biedt veel mogelijkheden, maar roept bij ouders vaak ook vragen op. Er verschijnen steeds meer apps waarmee jonge kinderen kunnen spelen en leren. Als ouder kun je een belangrijke rol oppakken in het ondersteunen en mediawijzer maken van je kind. Maar welke rol is dat, en hoe pak je het aan? En waarom is het meespelen met je kind eigenlijk zo belangrijk?

Samen spelen uit de schaduw

Wat ouders en opvoeders kunnen toevoegen aan samen spelen, lijkt nogal eens in de schaduw te staan van de mooie mogelijkheden en flitsendheid van tablets en apps. De invloed van meespelers is echter door geen tablet te vervangen. Voorlezende vaders hebben bijvoorbeeld meer invloed op taalontwikkeling dan voorlezende digitale prentenboeken én zelfs meer dan voorlezende moeders. Vaders blijken zich volgens onderzoek* namelijk minder aan de gegeven tekst te houden dan digitale prentenboeken en moeders. Natuurlijk zijn er ook moeders die van de gegeven tekst afwijken (zo zei mijn kleinzoon vol oprechte verbazing dat het wel leek of ik een ander boek voorlas dan andere mensen, terwijl het toch hetzelfde boek was). Vaders blijken vaker dan moeders – en anders dan digitale teksten – grapjes te maken, rare stemmetjes op te zetten en gebeurtenissen toe te voegen of te veranderen. Om over bijbehorende capriolen onder lakens, kriebelen en spelen met licht nog maar te zwijgen. Kinderen genieten daarvan en pikken de bijzonderheden daardoor verrast en geïnteresseerd beter op dan de doordachte en zo veel meer ‘verantwoorde’ teksten.

* Stichting Marktonderzoek Boekenvak/GfK, 2011 – Zie ook vadersvoorlezen.nl voor meer onderzoeken naar de invloed van vaders

Traditioneel en niet te vervangen

Samen spelen heeft een extra waarde; niet in het spel maar daarboven en -onder. Door samen te spelen, reageren we op elkaar. We troeven elkaar af, controleren elkaar, nemen we elkaar in de maling en nemen elkaar figuurlijk de maat. Dit doen we bij een (gezelschaps-)spel minstens zo vaak als bij samen spelen met tablet, met een pop of bij het schommelen in de speeltuin. Die interactie verdubbelt (minstens) de speelwaarde van ieder stuk speelgoed. Spelen is altijd spelen met je ego. Samen spelen is spelen met je ego én met het ego van de medespelers. Door samen te spelen leer je elkaars kracht en elkaars zwakte kennen. Moeders ontdekken de snelheid waarmee kinderen ergens in mee kunnen gaan, kinderen ontdekken hoe ze rekening moeten houden met moeders. (Of oma’s. Mijn kleinzoon – 3 jaar – zegt bij een Sam de brandweerman kwartetspel; ‘Oma jij mag ze wel de Nederlandse naam geven, want die Engelse namen weet jij niet’. Gelijk heeft hij).

Spelen met volwassenen is voor kinderen veel meer dan samen een spelletje doen. Samen spelen geeft betrokkenheid, houdt waardering in voor wat een kind wil en kan en is altijd een teken van volwassenen dat ze zich willen verplaatsen in de belevingswereld van kinderen. Daar zal een volwassene letterlijk en figuurlijk tijd en ruimte voor vrij moeten maken. Voor goed samen spelen is elkaar voelen, ruiken, proeven, zien en horen belangrijk. Elkaar in de ogen kijken, zien hoe de ander reageert en daar zelf op reageren, samen beleven….

Samen spelen is meer dan samen op de bank zitten, ieder met een iPhone verbonden, allebei hetzelfde spelletje doen.

Samen spelen is de bereidheid om samen te ervaren; bewust op zoek gaan naar wat te zien, te horen en te ontdekken valt. En die ontdekkingen samen uitproberen. Waarbij de oudste de vragen stelt en vooral geen antwoorden geeft. Vragen die beginnen met een W en een H zijn altijd goed. Wat zoeken we. Waar zie je dat? Waarmee kan dit? Hoe moet dit? Welke past daarbij? Zo wordt samen ervaren, ontdekken en uitproberen. Veel vragen en herhalen brengt vaardigheid, kunnen en inzicht, kennen. Laat ook vooral je kind eens de leiding nemen: wat heeft hij of zij joú eigenlijk allemaal te vertellen?

Lees ook:
» Media Ukkie Dagen 2016 eindigen feestelijk met prijzenregen in Beeld en Geluid
» De toekomst van digitale content voor kinderen: slim speelgoed, creatief aan de slag en mogen falen
» Winnaar van de Media Ukkie Award 2016 bekend!
» Podcast met Peter Nikken over Media Ukkie Dagen en mediaopvoeding