Voor jongeren is het kijken van vlogs net zo normaal als televisiekijken vroeger was. Influencers zijn dan ook razend populair. Hun volgers hebben het idee dat ze bij hen terecht kunnen voor gezelschap, ontspanning en zelfs voor informatie. Ze raken als het ware bevriend met de influencer. Juist omdat ze onze ‘vrienden’ zijn, hebben ze ook invloed op ons. Hoe gaan we daar mediawijs mee om? Daarover gaat de nieuwste aflevering van de Universiteit van Nederland met Emmelyn Croes.

» Bekijk het college op YouTube
» Of luister de podcast op Spotify

Waarom kijken mensen naar vlogs? Wat is daar nou zo leuk aan? Dat onderzocht Emmelyn Croes bij Tilburg University. Ze is communicatiewetenschapper en doet al jaren onderzoek naar de effecten van sociale media. Ze onderzoekt waarom die digitale wereld ons zo aantrekt en welke rol influencers hierin spelen. Daarnaast kijkt ze of dit ook gevolgen heeft voor onze offline wereld.

Hebben influencers een slechte invloed?

Influencers zijn vaak rolmodellen waar jongeren zich aan spiegelen. Ze hebben daarmee grote invloed en kunnen bijdragen aan een negatief zelfbeeld of het doen van te dure aankopen. Vaak hebben zij commerciële belangen en doen ze aan product placement of doen ze extreme uitspraken. Voor veel opvoeders reden tot zorgen. Maar dat is niet het hele verhaal, zo benadrukt Croes in het college. Influencers kunnen van grote positieve betekenis zijn en kunnen taboes doorbreken. Het is belangrijk om goed te begrijpen welke rol influencers hebben in de levens van jongeren, om hen er mediawijs mee te leren omgaan.

De sociale waarde van influencers

“Er zijn verschillende redenen waarom mensen vlogs kijken,” zo vertelt Croes in het college. “En eigenlijk zijn dat allemaal hele sociale redenen. Bijvoorbeeld het zoeken van steun van mensen die hetzelfde meemaken of hebben meegemaakt. Als de online wereld ervoor zorgt dat jij je beter voelt, kan dat namelijk ook een goede uitwerking hebben op de offline wereld.” Influencers kunnen prosociaal gedrag bevorderen en video’s en de reacties daarop kunnen ons gelukkiger en socialer maken.

Het belang van mediawijsheid

Hoe leren we jongeren om bewust en kritisch om te gaan met influencers? Om de weerbaarheid te vergroten tegen sluikreclame, desinformatie en beïnvloeding is mediawijsheid essentieel. Besteed aandacht aan reclamewijsheid, beeldgeletterdheid en informatievaardigheden. Maar besteed dus ook aan online omgangsvormen: wat vind je acceptabel sociaal gedrag van een influencer? Wanneer plaats je zelf een reactie? En denk aan thema’s als zelfontplooiing en identiteit: wie kies je als rolmodel? Bij welke online communities wil jij je aansluiten?

Een samenwerking met Netwerk Mediawijsheid en Mediawijs

Het college van de Universiteit van Nederland kwam tot stand in samenwerking met Netwerk Mediawijsheid en Mediawijs. Het thema van dit college sluit aan op het jaarthema Samen Sociaal Online, waar we sinds de Week van de Mediawijsheid extra aandacht voor vragen.

Ook de Universiteit van Vlaanderen ontwikkelde een college binnen deze samenwerking. Daarin neemt Ilse Mariën ons mee in de digitale kloof. De digitale wereld evolueert razendsnel, dat staat vast. Mariën is expert digitale ongelijkheid aan de VUB en vertelt hoe jij die digitale revolutie overleeft.

» Bekijk het college over de digitale kloof of luister de podcast
» Lees hier meer over de samenwerking tussen Netwerk Mediawijsheid en Mediawijs

Benieuwd naar eerdere mediawijze colleges? Die kun je hier vinden:

• Nederland: Universiteit van Nederland – YouTube
• Vlaanderen: Universiteit van Vlaanderen – YouTube

Lees verder over Samen Sociaal Online:

• De MNX staat dit jaar in het teken van Samen Sociaal Online
• In de Bitefile over prosociaal gedrag vind je tips om sociaal gedrag online te stimuleren
• Uit het Samen Sociaal Online-onderzoek blijkt dat een meerderheid van Nederlanders vindt dat online omgangsvormen beter moeten