2023 was in veel opzichten het jaar van kunstmatige intelligentie. De ontwikkelingen op AI-vlak volgden elkaar in elk geval in sneltreinvaart op. Van de razendsnelle opkomst van ChatGPT in januari van dit jaar tot de lancering van Google’s Gemini en de Europese AI Act in december.
In een jaar tijd leerden we meer over kunstmatige intelligentie dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden. Tekst schrijven, afbeeldingen maken en bewerken, zelfs het klonen van je stem werd voor veel mensen een koud kunstje. Al die nieuwe mogelijkheden vragen natuurlijk om nieuwe kennis.
Kennis delen en kennis vergroten
Kennisdelen en kennis vergroten over AI stond daarom in 2023 hoog op de agenda. Tijdens een expertsessie op 22 februari in Beeld & Geluid bracht Netwerk Mediawijsheid experts op gebied van AI en mediawijsheid samen om te onderzoeken welke competenties nodig zijn in een mediasamenleving met AI. Een van de vragen die centraal stond tijdens deze sessie was: hoe kan het Mediawijsheid Competentiemodel helpen? Op die vraag formuleerde Daniël Lechner onlangs een antwoord. ‘Het competentiemodel is een uitstekend handvat om nieuwe mediaontwikkelingen te begrijpen en van alle kanten te belichten’, schrijft hij.
Eén van die competenties, namelijk creëren, was het onderwerp van het novembernummer van magazine Kunstzone. Hét tijdschrift voor kunst en cultuur in het onderwijs. Samen met Kennisnet leverde Netwerk Mediawijsheid een bijdrage aan een uitgave over kunstonderwijs & kunstmatige intelligentie. Want, zo schrijft Kunstzone zelf, ‘of AI nu een vriend of vijand is, het minste wat we kunnen doen is op de hoogte blijven’.
De onderzoekers van Bitescience doken in het thema en gaven de Bitefile over AI-wijsheid bij kinderen een flinke update. Ze verzamelden de nieuwste wetenschappelijke inzichten over hoe we AI-wijsheid bij kinderen kunnen stimuleren en bieden concrete tips.
En op LeukerOnline.nl, de online kennisgids voor mensen die werken met mensen met een verstandelijke beperking, maakten we inzichtelijk welke kansen generatieve AI biedt. Hulp bij het lezen, schrijven, of begrijpen van complexe teksten bijvoorbeeld.
Goed geïnformeerd (naar de stembus)
Nederland ging in 2023 massaal op zoek naar betrouwbare informatie over kunstmatige intelligentie. Dat was, voor de redactie van Netwerk Mediawijsheid, bijvoorbeeld te merken aan hoe goed het dossier over dit onderwerp op Mediawijsheid.nl gezocht en gevonden werd.
Ook rondom de verkiezingen zette Netwerk Mediawijsheid zich met diverse partners in voor het verstrekken van betrouwbare informatie over kunstmatige intelligentie. In verkiezingstijd is betrouwbare informatie immers van levensbelang. Moeten we ons daarom zorgen maken over AI en desinformatie? Die vraag werd door AI-expert Oumaima Hajri beantwoord op isdatechtzo.nl. Informatie-expert Nico Dekens vertelde op dit platform ook over de invloed van generatieve AI op nepnieuws en desinformatie. En factcheckers van de VRT gaven tips en uitleg hoe je zelf AI-beelden kunt herkennen.
Voor de publicaties op isdatechtzo.nl werkte Netwerk Mediawijsheid samen met NPO Kennis. Ieder artikel begint met een korte interactieve story die een helder antwoord geeft op (complexe) vragen, zoals: hoe leert AI? En: wat kan er allemaal met AI?
Ook in 2024 veel aandacht voor AI
Het netwerk heeft zich in 2023 op tal van manieren ingezet om de AI-wijsheid in Nederland te vergroten. Zo vond in bibliotheken door heel het land de AI-parade plaats, georganiseerd door de KB en de Nederlandse AI Coalitie. Het doel was om met 1,5 miljoen burgers in gesprek te gaan over AI. En ook in 2024 blijft dit een belangrijk thema. Zo staat er op 18 januari een online Kennissessie over AI-wijsheid in het onderwijs op het programma. Een week later is er, speciaal voor bibliotheken, een landelijke AI-dag in Heerlen op 23 januari.
Heb jij aanvullende mediawijze materialen of initiatieven over AI? Deel deze hieronder in de comments, of stuur een mail naar het Infopunt: [email protected].
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.