Op 11 februari is het Safer Internet Day. Veilig internet krijgt dan – elk jaar, in 150 landen – even wat extra aandacht. Dit jaar wordt er een nieuw programma gelanceerd voor scholen en ouders: ‘De InternetHelden’, over veilig internet en digitaal burgerschap. Onder andere bestaande uit een lespakket voor scholen, ouderavonden, en een toolkit voor ouders.

In Nederland heeft het Safer Internet Centre Nederland (SIC) een leidende rol op Safer Internet Day. Dit Europese initiatief, in Nederland gecoördineerd door ECP, deed dit jaar nieuw onderzoek. Daaruit blijkt dat een derde van de Nederlandse tieners vervelende online ervaringen heeft. Een kwart van hen zoekt online naar oplossingen. Ook Google heeft een dergelijk onderzoek gedaan. Daarbij ging het vooral om de vraag waar ouders zich zorgen over maken. ‘Beeldschermtijd’ staat daar met stip bovenaan.

De vraag hoe kinderen en jongeren online naar passende hulp zoeken, is een klassieker. Al in 2007 brachten Remco Pijpers en ik dit thema onder de aandacht met een boekje dat we samen met Carrie Slee en De Kindertelefoon maakten. Het eerste exemplaar mochten we destijds aanbieden aan de toenmalige prinses Maxima.

Nu, jaren later, is het nog steeds niet vanzelfsprekend dat kinderen en jongeren weten waar ze terecht kunnen als ze hulp nodig hebben bij problemen. En áls ze het al weten, durven ze er vaak geen gebruik van te maken, of ze wachten te lang, vooral als het om gevoelige onderwerpen als seks gaat. Waardoor de problemen alleen maar groter worden, en het nog moeilijker wordt om eventuele schade te beperken.

Daarom is er een gloednieuw programma ontwikkeld, voor scholen en gezinnen, met speciale aandacht voor online hulp zoeken. Maar vooral ook om eventuele problemen te voorkomen, en om zoveel mogelijk plezier te kunnen beleven aan alle online mogelijkheden.

Nieuw programma met lessen en ouderavonden

Safer Internet Centre Nederland introduceert dit jaar samen met Google en Bureau Jeugd & Media het programma ‘De InternetHelden’ voor online veiligheid en digitaal burgerschap. Het programma bestaat uit de volgende onderdelen (die allemaal gratis zijn):

• Een lespakket voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs over vijf thema’s (waarover straks meer). Het materiaal is zowel beschikbaar online (als pdf en als lessen voor het digitale schoolbord) als offline (print), met instructies voor de docenten
• Ondersteuning bij het lespakket, in de vorm van docentensessies voor mentoren. Deze sessies worden verzorgd in samenwerking met Bureau Jeugd & Media
• Ouderavonden voor ouders van brugklasleerlingen. Deze avonden worden eveneens verzorgd in samenwerking met Bureau jeugd & Media en hebben dezelfde opbouw als het lespakket
• Een toolkit voor ouders met leerzame activiteiten voor het hele gezin, een EHBO-kit voor als er dingen mis zijn gegaan, en een kaartenwaaier met opdrachten

Al het materiaal is gratis beschikbaar en er hoeft nergens ingelogd te worden. Bureau Jeugd & Media, Google en het Safer Internet Centre Nederland hebben zich voor de komende jaren verbonden aan het project, voor de ontwikkeling (en doorontwikkeling) van het lesmateriaal en de uitvoering van de docentensessies en de ouderavonden. Het team van Bureau Jeugd & Media is enorm blij dat we in deze samenwerking zulke goede ondersteuning voor ouders en docenten kunnen realiseren.

Vijf thema’s

Het lespakket van De InternetHelden omvat 15 lessen over vijf thema’s:

• Verstandig delen – bescherm je online privacy en reputatie, en die van anderen
• Val niet voor vals – pas op voor phishing, scams, bots en nepnieuws
• Beveilig je geheimen – neem beveiligingsmaatregelen om je privacy te beschermen
• Met aardig doen kom je verder – over het nut van positief gedrag
• Blijf er niet mee zitten – meld het, praat erover of zoek hulp

Online lessen

Op de site van LessonUp (die de lessen digitaliseerde) heeft De InternetHelden een eigen kanaal. Daar zijn nu de eerste digitale lessen beschikbaar. In de komende weken komen ze allemaal online. In totaal zijn er 15 lessen (gemiddeld drie per thema). De digitale versies van de lessen zijn niet noodzakelijk om de lessen te kunnen geven. Docenten kunnen zelf kiezen wat het best bij hen past. Met de digitale lessen maak je optimaal gebruik van de meerwaarde van een digitaal schoolbord, zoals interactie met de leerlingen via hun eigen smartphone of tablet.

Ondersteuning voor docenten

Vanaf nu kunnen alle middelbare scholen deze lessen dus zelf gaan geven. Iedere docent is met het docentenmateriaal voldoende toegerust om de lessen te kunnen verzorgen. Ze passen bij mentor-uren, maar kunnen ook door de mediathecaris worden verzorgd.

Het kan zijn dat een docent zich minder vertrouwd voelt bij bepaalde onderwerpen. Bijvoorbeeld: wat een VPN is, of wat de meest recente criteria voor een goed wachtwoord zijn. Dan kost het iets meer voorbereiding, maar de docentenhandleiding biedt alles wat je nodig hebt.

Internettoegang is voor veel lessen niet nodig en de lessen hoeven niet in een vaste volgorde gegeven te worden.

Voor scholen die dat willen, verzorgt Bureau Jeugd & Media (gratis) ondersteunende docentensessies. Dan word je snel bijgepraat, door het lesmateriaal geleid, en vertrouwd gemaakt met de versies voor het digitale schoolbord.

Ouderavonden

Bij het lesmateriaal hoort ook een ouderavond voor brugklasouders. Als kinderen de stap maken naar de middelbare school, is het voor ouders dé grote uitdaging om de mediaopvoeding vorm te geven: ze kunnen steeds minder goed meekijken, en dus moet je weten wat je wilt bespreken met je kinderen, zodat ze zich zo veilig mogelijk gedragen.

In deze ouderavond nemen we alles door waar je thuis met je kinderen over kunt praten, en wat je kun je doen als er toch iets is misgegaan. De ouderavond biedt ook een goede introductie voor de lessen die kinderen op school krijgen. Na afloop krijgen de ouders een toolkit mee, met activiteiten voor het hele gezin, en een EHBO-gids voor als er dingen mis zijn gegaan.

Meer informatie:

• g.co/deinternethelden voor alle informatie over programma, waaronder het volledige lesmateriaal;
• LessonUp voor de digitale lessen;
• Bureau Jeugd en Media voor het aanvragen van docentensessies (vanaf 1 april 2020) en ouderavonden (in het nieuwe schooljaar, vanaf september 2020).

En laat ons horen wat je ervan vindt! Mail ons op [email protected].

Wil je al dit voorjaar een ouderavond in de pilot? Mail ons dan ook.

Benieuwd naar de andere events en initiatieven in Nederland tijdens Safer Internet Day 2020? Hier vind je een overzicht.

Ook lezen: het blogartikel ‘Digitale zelfverdediging‘ door Daniël Lechner