Vorig jaar schreef ik over het Nationale Social Media Onderzoek dat Newcom toen had uitgebracht. Ook dit jaar heeft het onderzoeksbureau een grootschalige enquête gehouden onder Nederlanders over het gebruik van sociale media. Dit geeft mij de kans om de resultaten van beide onderzoeken te vergelijken en om de meest opvallende veranderingen in het gebruik onder jongeren te analyseren.

Het onderzoek is gehouden onder meer dan 8000 mensen die een weerspiegeling vormen van alle Nederlanders boven de 15 jaar. Met het onderzoek wil Newcom (de frequentie van) het gebruik van verschillende sociale media binnen een aantal leeftijdscategorieën meten. In dit artikel beschrijf ik de meest opvallende resultaten in de eerste leeftijdscategorie: jongeren van 15 t/m 19 jaar.

Duikvlucht van de Twitter Bird gaat verder

Vorig jaar deed het onderzoeksbureau voorspellingen over het gebruik van sociale media. Zo zou Instagram groter worden dan Twitter en zou de groei van het gebruik van Facebook onder jongeren stil komen te liggen. Ik beschreef toen al dat Twitter nauwelijks meer werd gebruikt in mijn persoonlijke omgeving. Toen gebruikte ik Twitter zelf nog steeds redelijk veel, maar ook nu merk ik dat het platform nog maar heel weinig aantrekkingskracht op mij heeft. Twitter heeft nog steeds nauwelijks innovaties doorgevoerd en blijft hierdoor erg achter op bijvoorbeeld Instagram en Snapchat. Zelf gebruik ik Twitter misschien nog maar één keer in de twee weken, maar veel mensen uit mijn omgeving zijn er al helemaal vanaf gestapt.

Van fotoboek naar magazine

Eén ding is zeker: Instagram is groter geworden dan Twitter. Hoewel het gebruik van Instagram in 2016 niet is gemeten, heeft het nu meer dagelijkse gebruikers (3.2 miljoen) dan Twitter had in 2016, waarvan bijna de helft het steeds uitbreidende platform dagelijks gebruikt. Instagram heeft Twitter dan ook uit de top 5 van meest gebruikte sociale media gegooid.

De focus van Instagram op fotografie is wel verminderd. Al vroeg bood de app de mogelijkheid om berichten uit te wisselen. In augustus vorig jaar is Instagram Stories gelanceerd, welke, laten we eerlijk zijn, een kloon is van Snapchat Stories. Een story is een verhaal van foto’s en filmpjes (zie het als een stripboek) dat altijd maar een beperkte tijd is terug te kijken. De stories zijn hierdoor minder permanent dan het plaatsen van een foto of video op je tijdlijn. Het stelt Instagram-influencers meer en meer in staat om het publiek een kijkje te geven in hun dagelijks leven. Ik vind het jammer dat Instagram wegschuift van fotografie. Zelf gebruik ik Instagram hoofdzakelijk voor fotografie en mijn tweede account, dat ik gebruik om de stories van vrienden te volgen, check ik een stuk minder. Toch merk ik dat de story-functionaliteit goed aanslaat bij mensen van mijn leeftijd.

Van briefjes naar magazines

De opkomst van stories is voornamelijk te danken aan Snapchat. Het verdwijnelement van stories (zie het als de stripboeken die je weggooit) tegenover het permanente element van een tijdlijn (een boek dat je bewaart) blijkt erg aantrekkelijk te zijn, vooral voor jongeren. Snapchat heeft nu bijna dubbel zoveel gebruikers in Nederland als vorig jaar en het dagelijks gebruik van de app onder jongeren is gestegen. Snapchat biedt naast stories ook de mogelijkheid om persoonlijk berichten en Snaps te sturen. Toch blijven stories een trend die zich vanuit 2016 door ontwikkelt naar 2017.

Dat stories niet te stoppen zijn, blijkt wel uit de nieuwe versie van Status in WhatsApp. Op 20 februari jl. is de update wereldwijd uitgebracht. Ook Status is haast een een-op-een-kopie van Snapchat Stories. De vorige versie van Status bestond enkel uit een regel tekst waarin je kwijt kon wat je op dat moment aan het doen was (veel mensen gebruikten hier de standaardinstelling ‘Beschikbaar’). Nu is het mogelijk om met een foto of korte video je familie, vrienden en collega’s te laten zien wat je op dat moment aan het doen bent. Of deze nieuwe functie meer gebruikers naar WhatsApp zal trekken, betwijfel ik. Er zijn nu al geruchten dat de functie zal worden teruggedraaid of de ‘ouderwetse’ status naast de nieuwe status zal bestaan. Wel heeft WhatsApp ook dit jaar al 1 miljoen meer gebruikers dan in 2016, waardoor nu meer dan 80% van de onderzochte bevolking WhatsApp gebruikt.

Facebook groeit, maar blijft achter

Een opvallend resultaat van het onderzoek van dit jaar vond ik dat Facebook nog steeds lineair aan het groeien is. Ook dit jaar is het aantal Facebook-gebruikers weer gestegen, met wel 10%. De verklaring hiervoor: Facebook wordt meer en meer gebruikt door ouderen. In de doelgroep van 65-79 jaar zijn er dit jaar 9% meer gebruikers, in de doelgroep van 80+ zelfs 15% meer gebruikers. Deze percentages wegen dan ook goed op tegen de 8% daling in het gebruik onder jongeren van 15-19 jaar. Ik denk dat Facebook achteruitgaat onder deze doelgroep, omdat het net als Twitter met weinig innovaties komt. Facebook heeft geen Stories zoals Instagram, Snapchat en WhatsApp. Het is wel de vraag of Facebook met een story-functie zijn doel niet voorbij gaat, de tijdlijn is immers al een soort verhaal. Het livestreamen lijkt daarnaast niet heel erg aangeslagen te zijn onder jongeren. Misschien vinden jongeren het gewoon tijd voor nieuwe platforms.

Zorgen over sociale media blijven gelijk

Naast de gebruikersstatistieken heeft Newcom de deelnemers ook dit jaar gevraagd om hun zorgen te delen over het gebruik van sociale media. Opvallend is dat al drie jaar op rij 66% van de Nederlandse bevolking zich zorgen maakt over de doorverkoop van gegevens die zij met sociale media hebben gedeeld. Grote opschuddingen, zoals de onthullingen van Edward Snowden of de overname van WhatsApp door Facebook, lijken niet direct voor meer onzekerheid te zorgen. Er is dan ook nog steeds 17% die zeer veel vertrouwen heeft in sociale media. Helaas zijn de cijfers niet toegespitst op iedere doelgroep, hierdoor is het niet mogelijk om de verandering onder jongeren te bekijken.

Instant sharing

Aan het einde van het onderzoek heeft Newcom een viertal voorspellingen voor komend jaar gepubliceerd. Zo zegt het onderzoek dat Facebook, WhatsApp en YouTube ook komend jaar weer de top 3 zullen vormen onder jongeren. Door de enorme gebruikerspopulatie van Facebook denk ik dat dit inderdaad zo zal zijn, maar ik denk dat Snapchat en Instagram snel in de buurt van het platform zullen komen. Deze bieden jongeren namelijk veel meer de snelheid waar zij op zoek naar zijn. Instant sharing is vooral op Snapchat erg populair onder jongeren en Facebook biedt hier nog veel te weinig mogelijkheden toe (een foto op Facebook voelt immers veel meer permanent, toch?). Daarnaast blijven de meeste gebruikers van sociale media jongeren en de aantrekkingskracht van platforms als Snapchat zorgt dan ook voor een relatief grote groei. Ook voorspelt Newcom dat jongeren niet zullen afhaken op sociale media, en dat door het toenemende gebruik door ouderen sociale media het komende jaar alleen maar meer zullen groeien.

Al met al is er dit jaar een aantal verrassende resultaten uit het onderzoek van Newcom naar voren gekomen. Stories zijn overduidelijk trending en ik verwacht dat dit de komende jaren wel zo zal blijven. Ik denk dat de stap naar live gaan voor veel mensen nu nog te groot is en dat stories een mooie tussenstap bieden. Live gaan is wellicht de volgende grote ontwikkeling en dan blijkt Facebook een early adopter te zijn en blijkt The Circle niet (meer) fictie te zijn.

Wat vind jij van de resultaten van het onderzoek? En hoe denk je dat jouw gebruik van sociale media er volgend jaar uitziet? Laat het me weten in een reactie!

Het Nationale Social Media Onderzoek is gratis per mail aan te vragen via deze website.