Op vrijdag 13 juni 2025 kwamen honderden denkers, makers en digitale vernieuwers samen in Pakhuis de Zwijger voor de vijfde editie van de PublicSpaces conferentie: Shaping our Digital Future. Ook Roeland Smeets was aanwezig en deelt zijn ervaringen.
De (inmiddels vijfde versie van-) de PublicSpaces conferentie was goed bezocht en weer heel levendig. De titel zei eigenlijk alles al: ‘Shaping our digital future.’
De hele conferentie duurde één dag, maar er waren vaak wel vier of vijf presentaties tegelijk, dus voor dit verslag moest ik keuzes maken. Niet gekozen presentaties zal ik, zoveel mogelijk, wél noemen
Meesurfen op de golf
De inleiding werd onder meer verzorgd door Geert-Jan Bogaerts, voorzitter van Public Spaces. Hij stelde tevreden vast dat het bewustzijn met betrekking tot technologie is gegroeid in het land en drukte ons op het hart ‘geen data meer weg te gooien’ en ”mee te surfen op de golf.’ Waarbij het duidelijk is dat ‘de golf’ vooral veroorzaakt wordt door het ontregelende en chaotische optreden van president Trump.
De keynote werd verzorgd door de Canadees Paris Marx. In grote lijnen schetste hij hoe we mondiaal in de huidige situatie terecht zijn gekomen.
Ik heb een puntje van kritiek op zijn verhaal. Want als je over de digitale ontwikkelingen vertelt, dan kun je eigenlijk niet om het begin ervan heen. En het begin van de digitale revolutie kunnen we meteen na de Tweede Wereldoorlog plaatsen, inmiddels 79 jaar geleden. Je leest hier meer over in Turing’s Cathedral, en in dit deel van De Netwerkmaatschappij.
‘De computer met opgeslagen programma, bedacht door Alan Turing en geleverd door John van Neumann, doorbrak het onderscheid tussen getallen die dingen betekenen en getallen die dingen doen. Ons universum zou nooit meer hetzelfde zijn.’ – Uit de inleiding van Turings cathedral
De conferentie
In het vervolg van het programma van deze conferentie stond de toekomst centraal. Specifiek ging het over dingen die nú gedaan moeten worden. Zo zou Nederland zich nu, in ieder geval in technologisch opzicht, onafhankelijk van de VS moeten kunnen opstellen. Daar is niet alleen veel energie voor nodig, maar ook kennis. Gelukkig is er in de afgelopen jaren al een aantal initiatieven ontwikkeld op dit gebieden en is daarmee een aanloop genomen.
Op een bazaar werden een aantal van die initiatieven getoond:
- Zo biedt De Waag een materclass Netpolitiek aan
- Er werd verteld over de Kenniscloud, een openbare digitale ruimte waarin kennis voor het onderwijs opgeslagen is en toegankelijk gemaakt wordt
- En er was een presentatie van OpenEdu, over wat open source het moderne onderwijs te bieden heeft (heel interessant voor mij omdat ik op school dat in het begin van de jaren heb proberen te implementeren).
Na de pauze was er keuze uit een presentatie over het opmaken van risicoprofielen door de politie en ervaringen van vroege gebruikers van de Fediverse, maar ging ik voor een panelgesprek onder de noemer ‘Op weg naar een weerbare en democratische tech markt’, omdat de panelleden me aanspraken.
Marijn van Vliet vroeg ons onder meer stil te staan bij wat goed gaat en spoorde de toehoorders aan vervolgens hierop voort te bouwen. ‘Precies wat er gedaan wordt tijdens deze conferentie.’
Cyber-expert Bert Hubert benadrukte dat het nodig is dat mensen bepaalde technologie willen gebruiken. ‘Leg die in één keer voor aan mensen. Nu is het probleem dat veel mensen nog niet van hun oude technologie af willen of kunnen, laat ze niet zweven tussen die keuzes’, benadrukte hij.
Musk, Zuckerberg of Trump krijgen ons er niet onder
Op een meer activistische presentatie, die vooral ging over de Fediverse, was dit de voornaamste boodschap. De Fediverse is een verzameling alternatieven voor programma’s en diensten, vaak van Amerikaanse oorsprong, die al jaren in zwang zijn in Nederland. Denk aan Signal in plaats van WhatsApp, Mastodon in plaats van Twitter en ga zo maar door. Onder meer Henrik Schönemann, (historicus, Humboldt universiteit Berlijn) en journalist Björn Staschen (schrijver van o.a. der Social Media Falle) spraken over dit onderwerp.
De toekomst van de sociale media
Kan de Fediverse de democratie, informatie en solidariteit in Europa ondersteunen en versterken? Over die vraag boog onder meer Sander van der Waal (Waagfuturelab) zich. Hij vertelde over de start van de campagne Make Social Social Again. Ook Ian Forrester, oprichter van Cubic Garden, kwam op indrukwekkende wijze aan het woord.
Tijdens een van de presentaties kwam ook het Europese digitale platform The Next cloud aan de orde: hun voorman had even later in het NRC een idee hoe de genoemde nieuwe activiteiten gefinancierd kunnen worden. ‘Ik denk dat de gemakkelijkste en snelste weg is dat Europese overheden een percentage van de miljarden die ze nu uitgeven aan softwarelicenties bij bedrijven die in Amerika belasting betalen, besteden aan Europese opensource-oplossingen.’
Conclusie
Verrassend wellicht, die keuze voor een bos bloemen als illustratie bij dit verslag. Maar die bloemen plukten mijn vrouw en ik toen we onderweg waren op de fiets van Utrecht naar Amsterdam. Ze zijn gratis, onbespoten en mooi en deden me denken aan de vele initiatieven tijdens de conferentie.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.