Moet je altijd bereikbaar zijn voor je collega’s? Kun je online bevriend zijn met een cliënt? En hoe ben je digitaal in balans? Over deze, en veel andere vragen, kwamen verschillende zorgprofessionals bij elkaar voor tips en inspiratie om hun zorgorganisatie nog digivaardiger te maken. Dinsdag 25 juni organiseerde Digivaardig in de zorg de 14e werkconferentie in Driebergen. Namens Netwerk Mediawijsheid waren Sonja Heijkamp en Aniek Breevoort aanwezig om een workshop te organiseren over Digitale Balans en waarom dit relevant is voor een digicoach. Een verslag van de werkconferentie inclusief de sessie over Digitale Balans lees je hieronder.
Het programma Digivaardig in de zorg spant zich in om zorgorganisaties meer bewust te maken van het knelpunt digitale vaardigheden. Voor zorgorganisaties die met digitale vaardigheden aan de slag gaan, organiseert de coalitie ondersteuning door de leerervaringen vanuit het land te bundelen en te versterken. Dat doet ze door een voor iedereen toegankelijke kennissite met zelftesten en leermateriaal voor zorgprofessionals te beheren.
Tijdens de conferentie geeft Ilona Boomsma een keynote over generatieve AI. Ilona is adviseur Leren & Ontwikkelen en schreef een boek over AI: ‘Beter, leuker, sneller met generatieve AI’. Ze stelt de vraag: Is AI nou zo slim of zijn wij nou zo dom?
Kan ChatGPT ook vragen van de huisarts beantwoorden?
Vorig jaar juni wilde ze niets van ChatGPT weten. Nu denkt Ilona dat het allemaal beter, leuker en sneller kan met AI. Haar interesse begon op reis met haar vriend, die huisarts is. Hij vindt dat veel mensen met een klacht komen die vanzelf over gaat. “Zou ChatGPT die berichten ook kunnen beantwoorden?” vroeg Ilona zich af.
Ze noemt verschillende stellingen op over AI:
- AI gaat ons vervangen in ons werk
Ilona vindt AI een belabberd gekozen naam. Het doet niets meer dan uitkomsten voorspellen met de data die op het internet te vinden zijn. We kunnen het beter ‘Intelligentie augmentatie’ noemen, een versterking van onze intelligentie.
- AI maakt ons leven beter
Ilona wijst erop dat het gaat om balans. Ze laat verschillende voorbeelden zien van biases die generatieve AI hebben. Als je om een afbeelding van een CEO vraagt, krijg je alleen maar (witte) mannen te zien. Met tekst werkt het hetzelfde. Vanuit het Engels wordt een ‘cleaner’ een ‘schoonmaakster’ en een ‘strong cleaner’ een ‘sterke schoonmaker’.
- Je moet lief zijn tegen AI
In het UMC beantwoorden ze vragen van mensen nu al met AI. De berichten komen empathischer over. Als je aan ChatGPT vraagt of het eerst een diepe adem wil nemen en stap voor stap aan het probleem wilt werken, komen er meer accurate antwoorden. Als je belooft fooi te geven krijg je een langer antwoord.
“Je moet generatieve AI niet als menselijk zien, maar je moet het wel zo menselijk mogelijk behandelen.”
Workshop Digitale Balans
Aniek Breevoort, voorheen productmanager van het Digitale Balans model, (A Braveheart Production) en Sonja Heijkamp, mediawijsheidexpert in de zorg (DeTweetFabriek) zijn samen aanwezig namens Netwerk Mediawijsheid.
Mensen maken al grapjes met binnenkomst: ‘snel mijn telefoon weg’. Aniek opent de workshop.
Digitale balans gaat over het zó indelen van je tijd, dat je je er goed en gezond bij voelt. Met en zonder digitale media, zoals smartphones, laptops, tablets en games. Wat de juiste balans is, is voor iedereen anders, en je kunt het beste zelf bepalen wat goed voor je is. Om hierbij te helpen brengt het Digitale Balansmodel in beeld wat er nodig is om gezond door het leven te gaan.
Mensen uit de verslavingszorg, ouderenzorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg of het ziekenhuis wonen de workshop bij voor verschillende redenen. Bijvoorbeeld zodat ze kunnen leren hoe je digitaal kan samenwerken: “Je kan niet van iemand verwachten dat die binnen twee minuten reageert”. Ook komt er iemand voor tips hoe je je collega eruit kunt halen: “Facebook is tijdens het werk niet belangrijk”.
Aniek geeft aan dat ze niets gaan voorschrijven, maar wel tips en tricks willen delen over hoe je digitale balans kunt toepassen.
Digitale Balans zelftest
Er worden verschillende vragen uit de Digitale Balans zelftest aan de zaal gevraagd.
Bij de vraag hoeveel uur iedereen besteedt aan digitale media is de uitslag fifty/fifty. Nadat er duidelijk wordt gemaakt dat werk er ook bij hoort gaan er meer stemmen op voor meer dan 6 uur schermtijd op een dag.
Kun je met digitale media ontspannen? “Uiteindelijk niet.” Aan het begin is het ontspannend, maar als je uren bezig bent met bijvoorbeeld het kijken van een serie, ontspan je niet meer, benoemt iemand uit de zaal.
Digitale media kunnen je helpen om tijd voor jezelf te nemen, maar kunnen ook veel van je tijd vragen. Hoe is deze balans bij jou? Het is weer fifty/fifty: de ene is tevreden en de ander zou eraan willen werken: “In een uur dat ik heel veel had kunnen doen, ga ik scrollen. Daar wil ik aan werken.”
Digitale Balansmodel
De vraag is wat jij nodig hebt om je digitaal in balans te voelen. Het mooie is dat iedereen dat op een andere manier voelt. Voor de een is het ontspannend om een filmpje te kijken, voor de ander om een artikel te lezen en voor iemand anders is het fijn om een game te spelen.
Stel je bent al een tijdje aan het gamen. Je begon ermee omdat je wilde ontspannen, maar na een paar uur ben je helemaal niet meer ontspannen; kijk dan naar het blauwe deel van het model en ga bijvoorbeeld een rondje lopen. Ook is het belangrijk om naar het roze deel te kijken; bespreek je dag bijvoorbeeld met je huisgenoot, partner of vriend.
Iemand uit de zaal stelt een vraag: Het is deels bewezen dat een scherm slecht voor je is. Hoe plaats je dat naast dat het ontspannend kan werken? Iemand anders uit de zaal reageert: De inhoud is daar bepalend voor. Je hebt games die slecht zijn, zoals games met een gokelement. Maar je hebt ook spellen die bijvoorbeeld creativiteit stimuleren. Het lastige is om het goede van het slechte te onderscheiden.
“Het Digitale Balansmodel is een lens om naar je eigen gedrag te kijken.”
Aniek wijst op het Balansmodel: jij doet wat voor jou werkt. Het Trimbos Instituut, medeontwikkelaar van het Digitale Balansmodel, kwam op het idee omdat ze bezig waren met gameverslavingen. Zij stelden dat het belangrijk is om er wekelijks naar te kijken. Als je de hele week achter een scherm zit, ga je in het weekend wandelen: balans.
In gesprek
Sonja vraagt aan de zaal of er situaties zijn waar mensen tegenaan lopen als het gaat om digitale balans. Een greep uit de antwoorden uit de zaal:
- Van een digicoach: mensen in de zorg willen niet achter een scherm. Wij moeten dan zeggen dat ze dat wel moeten
- Medewerkers krijgen telefoon van werk. Er is weerstand: ‘Moet ik altijd bereikbaar zijn?’
- De verwachting in bereikbaarheid verschilt per persoon
Praktijkvoorbeeld
Sonja noemt stellingen op en de zaal reageert:
- ‘Tijdens een wandeling met een cliënt kan je op je telefoon iets opzoeken.’ De meeste mensen uit de zaal vinden het not done, maar het heeft ook te maken met de functionaliteit ervan
- ‘Een cliënt wil vrienden worden op een social media kanaal.’ De meeste vinden van niet, ook niet familie van een cliënt. “Het is goed om daar bewust mee om te gaan”
- ‘Ik werk zelden achter de laptop op werk. Handen aan bed!’ Het ligt in de zaal iets genuanceerder, want je moet wel rapporteren. “Iedereen zit te wachten op een gesproken rapportage”.
- ‘We zitten als team gezellig samen in een groepsapp.’ Bij de meeste in de zaal ligt dit verschillend, de een heeft alleen een groepsapp voor gezelligheid, de ander alleen voor noodgevallen
- ‘Tijdens een vergadering zit tegenwoordig iedereen op de laptop.’ De meesten in de zaal zijn het ermee eens. “Het is digitaal gapen: staren achter een scherm.”
Way of life
Digitale balans is een ‘way of life’. Je moet er echt mee oefenen. Aniek geeft aan het einde nog een paar snelle tips:
- De app One Sec vraagt iedere keer als je bijvoorbeeld Instagram opent: ‘Weet je zeker dat je dit nu wil doen?’ Download hier voor IOS en hier voor Android
- Zet je telefoon op grijstinten. Kleuren zorgen ervoor dat je erop wil klikken
- Trimbos heeft een kaartspel ontwikkeld om een gezonde balans in het gamen en het gebruik van andere digitale media te stimuleren. Vind de gespreksstarters hier
- Bij een aantal cao’s heb je recht op onbereikbaarheid, bijvoorbeeld in de gehandicaptenzorg
Verder met digitale balans
Het is inmiddels bijna zomervakantie. Een mooi moment om aan de slag te gaan met digitale balans! Op Mediawijsheid.nl/gezond-met-media leer je meer over een digitale detox en je gezond online bewegen. Ook krijg je antwoord op verschillende vragen, zoals: zijn sociale media slecht voor het welzijn van jongeren?
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.