Elk kind gaat vroeg of laat aan de slag met digitale media. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er een gezonde balans tussen stilzitten en bewegen ontstaat? Tijdens de tiende editie van de Media Ukkie Dagen – dit jaar van 24 tot en met 31 maart 2023 – is dát het thema: ‘Balans: bewegen met media’.

• Op zoek naar specifieke tips voor bibliotheken, kinderopvang, opvoedprofessionals, buurtwerk, gemeente of onderwijs? Kijk op mediaukkiedagen.nl/professionals
• Op zoek naar posters, logo’s of andere materialen? Download de Media Ukkie Dagen-toolkit
• Organiseert jouw organisatie een activiteit in het kader van de Media Ukkie Dagen? Zet ‘m dan op de landelijke kaart
• Op 22 maart organiseert Netwerk Mediawijsheid een netwerksessie in aanloop naar de Media Ukkie Dagen. Inschrijven kan hier

Als introductie op het onderwerp organiseerde Netwerk Mediawijsheid op donderdag 19 januari een kick-off voor professionals uit verschillende sectoren. Zoals bibliotheek, opvoeding, onderwijs, uitgeverijen, onderzoek, zorg, gezondheid, social work en gemeenten. Met als doel de ruim 130 deelnemers te inspireren om zelf hun bijdrage te leveren aan de campagneweek.

Floortje Jansen, relatiemanager bij Netwerk Mediawijsheid, is blij verrast door dat hoge aantal deelnemers. “Dat betekent dat veel organisaties zich al aan het voorbereiden zijn op de Media Ukkie Dagen”, concludeert ze.

Balans: bewegen met media

Thomas van Rest, projectleider van de Media Ukkie Dagen, vervolgt: “Met de Media Ukkie Dagen willen we het bewustzijn en de kennis van ouders en opvoeders over mediagebruik van kinderen van 0 tot en met 6 jaar vergroten én we willen ze handelingsperspectief meegeven. Daarom delen we tijdens de campagneweek tips en onderzoeksresultaten en lichten we de activiteiten die door het hele land worden georganiseerd uit.”

2022 was een heel succesvol campagnejaar, vertelt Thomas. “Dat zien we terug in de cijfers. We waren veel in het nieuws, bijvoorbeeld bij Radio 1, de NOS, RTL en het Jeugdjournaal. Een online NOS-artikel bereikte zelfs 300.000 mensen! Daarnaast waren er 186 aangemelde activiteiten: een zeer hoog aantal. Dat resulteerde in veel downloads op de website, bijvoorbeeld van tips, wegwijzers en campagnemateriaal.”

Media Ukkie Dagen 2023

Dit jaar draait de campagne om bewegen met media. “Van ouders of opvoeders krijg je vast wel eens de vraag of kinderen gezond tv kunnen kijken, of wat een goede hoeveelheid schermtijd is”, zegt Thomas.

“Moeilijke, maar logische vragen, want media zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Daarom moeten we ons afvragen hoe we ervoor kunnen zorgen dat kinderen gezond opgroeien met media. Met de Media Ukkie Dagen gaan we aan de slag met de balans tussen media en bewegen. We vragen ons af: hoe kijken, lezen en luisteren kinderen naar media? Doen ze dat actief, of juist zittend of liggend op de bank? Voor de tv, of met een scherm in de hand? En lang achter elkaar, of juist afgewisseld? Met concrete tips maken we volwassenen bewust van hoe ze media kunnen afwisselen met activiteiten waarin kinderen wél bewegen en inspireren we ze om de combinatie tussen media en bewegen te maken.”

Digitale Balans Model

Het thema voor dit jaar komt niet uit de lucht vallen, het is gebaseerd op het Digitale Balans Model. Dit bestaat uit drie componenten: sociale gezondheid, mentale gezondheid en lichamelijk gezondheid. Het model maakt inzichtelijk wat activiteiten opleveren en wat ze kosten. Zo levert televisiekijken ontspanning op, maar ‘kost’ het een moment van niet-bewegen.

In de praktijk blijken veel activiteiten zittend te zijn. Niet alleen digitale media-activiteiten. Maar ook knutselen of boeken lezen. Daarnaast zitten kinderen ook op school een deel van de dag. Thomas: “Daarom is het belangrijk om te bekijken hoe lichamelijke gezondheid een rol krijgt tijdens mediagebruik.”

Meer weten over het Digitale Balans Model? Kijk op digitalebalans.nl.

Het Iene Miene Mediaonderzoek – het jaarlijkse onderzoek naar mediagebruik in gezinnen met jonge kinderen dat al sinds 2012 wordt uitgevoerd – gaat hierop in. Micky Devente, manager online bij Netwerk Mediawijsheid, licht het toe: “Steeds meer media worden al op jonge leeftijd ingezet, en ook steeds meer zelfstandig. Bij elkaar besteden kinderen van 0 tot 6 jaar anderhalf uur per dag aan verschillende media-activiteiten. Dat brengt negatieve effecten met zich mee, zoals bijziendheid of overgewicht. Daarom kijken we naar de rol van media en andere activiteiten in relatie tot zit- en beweeggedrag. Het onderzoek brengen we op de eerste dag van de Media Ukkie Dagen uit.”

De uitkomsten zijn belangrijk bij het informeren van ouders en opvoeders, zegt Micky. “Het is de manier om de stand van zaken te schetsen en je aanbod of diensten om ze te helpen direct onder de aandacht te brengen.”

Benieuwd naar de resultaten van het Iene Miene Mediaonderzoek? We delen de resultaten één dag voor de Media Ukkie Dagen, op 22 maart, in een speciale netwerksessie. Schrijf je hier in.

Samenwerken

Het onderzoek is één manier om aan te haken bij de Media Ukkie Dagen. Maar er zijn veel meer mogelijkheden, schetst Simone Koens, communicatiemedewerker bij Netwerk Mediawijsheid. “Mediaukkiedagen.nl is de landingsplek voor de campagne. Hier vind je heel veel tips en tools, gratis beeldmateriaal en nieuwsbrieven die je kunt delen met ouders.”

“Verder vind je álle activiteiten die door Nederland worden georganiseerd. Zo kun je inspiratie opdoen aan de hand van wat andere professionals organiseren en de materialen die ze daarbij gebruiken, of zelf jouw activiteit aanmelden. Wij geven er dan aandacht aan. Vraag ook zelf online aandacht voor de campagne, bijvoorbeeld op sociale media of via een persbericht. Er zijn steeds meer organisaties die meedoen, zoek dus ook de samenwerking op met bibliotheken, kinderopvang, buurtwerk en gezondheidszorg. Je kunt elkaar uitstekend helpen.”

Media en beweging combineren

Verschillende gastsprekers geven vervolgens concrete voorbeelden over hoe zij de Media Ukkie Dagen in hun organisatie vormgeven.

Michel van Ast, trainer, spreker en auteur bij OnderwijsArena, bijt het spits af. “Digitale media heeft impact op gezondheid. Vaak denken we alleen in negatieve zin, maar de invloed kan ook positief zijn. Het gaat erom dat we bewuste keuzes maken én kansen zien. Daarom vertalen wij het Digitale Balans Model naar de praktijk om mediagebruik bespreekbaar te maken, ouders te helpen de juiste keuzes te maken en professionals te helpen kinderen en hun ouders hierin te begeleiden.”

“Het is de kunst om apps en media te gebruiken die bewegen stimuleren; waarin bewegen en media bij elkaar komen. Zoals de beweegmuur, waarin kinderen bijvoorbeeld voetballen met een scherm. Yogaoefeningen doen aan de hand van YouTubefilmpjes. Of een gps-speurtochten-app, (zoals bijvoorbeeld Seppo) waarin kinderen op verschillende locaties vragen moeten beantwoorden.”

Andrea Kramp, projectleider mediawijsheid bij Gro-up en mediacoach, gaat verder. “Gro-up brengt media onder de aandacht bij onder andere kinderopvang, jeugdwerk, onderwijs en kraamzorg. Daar merk je dat sommige ouders en opvoeders veel activiteiten ondernemen met kinderen, maar ook dat er ouders zijn die dat niet doen. Terwijl we natuurlijk willen dat álle kinderen gezond opgroeien met media. Daarom geven we tips en ontwikkelen we tools.”

“Het ‘media en bewegen-dobbelspel’ is daar een concreet voorbeeld van. Op de eerste dobbelsteen staat een (media)activiteit, bijvoorbeeld ‘kijk samen een filmpje’ of ‘luister samen een verhaaltje’. De tweede dobbelsteen bevat een bewegende toevoeging, zoals ‘buiten op een bankje’ of ‘in een zelfgemaakte tent’. Zo stimuleren we heel laagdrempelig – voor iedereen te implementeren in het dagelijks leven – de combinatie van media en beweging.”

Activiteiten van de KB

Andrea Berkelder van de Koninklijke Bibliotheek is in haar functie als coördinator digitale geletterdheid jeugd al bezig met de Media Ukkie Dagen. “Als kernpartner van Netwerk Mediawijsheid stimuleren we bibliotheken om mee te doen met de campagne. We ondersteunen ze daarbij. Daarom hebben we verschillende activiteiten op het programma, zoals een landelijk webinar over het thema van dit jaar en een online webinar voor bibliotheken met tips voor activiteiten. Verder maken we de MUD-actiegids van Cubiss beschikbaar, geeft Mediasmarties mediatips voor thuis en voor professionals én is er een update omtrent Mediawolk: daarvoor komen namelijk vertalingen in het Arabisch, Turks, Oekraïens en Engels. Zo kunnen we ook anderstaligen betrekken bij het onderwerp mediaopvoeding.”

• Benieuwd naar de inzet van de bibliotheek of samenwerken met een bibliotheek? Kijk op bibliotheeknetwerk.nl.
• Meer info over het inspiratiewebinar op 2 februari lees je hier. Aanmelden kan via [email protected]

Talloze mogelijkheden

Anneke van Soest van ANNO NU Mediacoaching houdt zich bezig met mediawijsheid en mediaopvoeding in de kinderopvang. “Kinderen van nu zijn gewend aan intelligente apparatuur”, stelt ze. “Inspelen op hun behoeften vraagt een nieuwe kijk op wat we aanbieden.”

Educatief speelmateriaal en verrijking van bestaande media is volgens haar essentieel. “Denk aan puzzels die je op een tablet maakt en tot leven komen als ze klaar zijn. Of een beweegvloer, waarop kinderen kunnen spelen. Maar ook spelletjes op een tablet die buiten moeten worden gedaan. Zoals BirdNet, om vogels te spotten. Of Google Lens, om speurtochten te doen. Er is veel mogelijk, niet alleen binnen de kinderopvang, maar ook in samenwerking met scholen en bibliotheken.”

Meer informatie

Wil je jouw activiteit aanmelden of een tip uitlichten, zodat Netwerk Mediawijsheid er aandacht aan kan geven? Of heb je een vraag? Mail dan naar [email protected]. Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Hieronder is de kick-off in zijn geheel terug te luisteren. De powerpoint die tijdens de sessie werd gebruikt kun je hier downloaden.

Netwerk Mediawijsheid is initiatiefnemer van de Media Ukkie Dagen en zet zich in om heel Nederland mediawijs te maken. Niet alleen, bij de netwerkorganisatie zijn meer dan 1000 organisaties aangesloten. Zoals bibliotheken, culturele instellingen, lesmateriaalontwikkelaars, uitgeverijen en onderwijsinstellingen. Ben je nog niet aangesloten? Meld je dan direct gratis aan!