Media hebben effect op je ukkie. Ze kunnen jou en je kleintje helpen ontspannen, maar ook een bron van onrust zijn. Wanneer hebben welke media het juiste effect? En wanneer kun je beter even zonder? Om kinderen en opvoeders met die vraag te helpen, gaan de Media Ukkie Dagen van 5 t/m 12 april 2024 over de invloed van media op ontspanning. Als introductie op het onderwerp organiseerde Netwerk Mediawijsheid op woensdag 31 januari een kick-off voor professionals uit verschillende sectoren. Het doel? De ongeveer 120 deelnemers inspireren om zelf hun bijdrage te leveren aan de campagneweek.

De Media Ukkie Dagen is een jaarlijkse campagne gericht op mediaopvoeding voor jonge kinderen van 0 tot 6 jaar. Het doel is om het bewustzijn over de effecten van media te vergroten en ouders en verzorgers kennis en praktische tips te geven over hoe ze hiermee om kunnen gaan in de opvoeding.

Thomas van Rest, projectleider van de Media Ukkie Dagen, begon met een terugblik op het bereik van de campagne van vorig jaar: “In de cijfers zien we terug dat 2023 een succesvol campagnejaar was. We waren veel in het nieuws, met meer dan 500 artikelen. Daarnaast waren er 277 aangemelde activiteiten in het land. Dat zorgde voor veel downloads op de website, bijvoorbeeld van tips, Wegwijzers en ander campagnemateriaal. Ons bereik maakt de kans groot dat ouders met deze informatie in aanraking komen en gestimuleerd worden om zelf actief aan de slag te gaan met hun kinderen.”

Thema: ontspannen met media

Thomas gaat verder: “Dit jaar draait de campagne om ontspannen met media. Voor groot en klein geldt: media zijn de hele dag om ons heen. Van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat worden we omringd door schermen, boeken, luidsprekers en apparaten die onze aandacht vragen. Die media hebben effect op je ukkie. Ze kunnen prikkelen, in beweging brengen, aan het denken zetten of juist zorgen voor ontspanning. Maar ook een bron van onrust vormen, overprikkelen of té uitdagend zijn. Gelukkig zijn er ouders, vrienden, familie en opvoeders om onze kleintjes regelmatig op een gezonde manier te helpen ontspannen. Met, en zonder media.”

Deelnemen aan de campagne

Ook dit jaar zal Netwerk Mediawijsheid een verdiepend onderzoek uitbrengen waarbij de nadruk ligt op ontspannen met media. Het onderzoek verkent hoe jonge kinderen zich ontspannen, welke rol digitale media hierbij spelen, en hoe deze invloed hebben op hun gedrag. De resultaten worden op vrijdag 5 april gelanceerd. “Het onderzoek delen is één manier om aan te haken bij de Media Ukkie Dagen. Maar er zijn veel meer mogelijkheden. Daar helpen we jullie graag bij”, vertelt Simone Koens, communicatiemedewerker bij Netwerk Mediawijsheid. Denk aan de rijkgevulde toolkit op mediaukkiedagen.nl met posters, logo’s, voorbeeldposts voor sociale media en nieuwsbriefteksten voor ouders en opvoeders. Al deze materialen zijn vrij te gebruiken voor de campagne.

Daarnaast is mediaukkiedagen.nl dé landingsplek van de campagne. We bieden professionals tips en adviezen om aan te haken bij de campagne. Je vindt hier ook de tien tips om te ontspannen met media. Op dit moment is er alleen nog een Nederlandse versie, maar er volgen meer vertalingen. Verschillende partners leverden een bijdrage aan deze tips: Mediasmarties, NJi, Trimbos-instituut, Lagendijk Empowering, Humankind, Kenniscentrum Sport & Bewegen, BMK, Windesheim, gro-up, NCJ en Springlab. Deel deze tips gerust in je werkveld. Binnenkort komen er ook animaties en social posts over in de toolkit.

Organiseert jouw organisatie een activiteit in het kader van de Media Ukkie Dagen? Zet ‘m dan op de landelijke kaart via mediaukkiedagen.nl/activiteiten/. “Hier vind je álle activiteiten die door Nederland worden georganiseerd”, vervolgt Simone. “Zo kun je inspiratie opdoen aan de hand van wat andere professionals organiseren en de materialen die ze daarbij gebruiken. Er zijn steeds meer organisaties die meedoen. Zoek dus ook de samenwerking op met bibliotheken, scholen, kinderopvang, buurtwerk en gezondheidszorg. Je kunt elkaar uitstekend helpen. Door je activiteit te delen, dragen we samen bij aan de zichtbaarheid van de campagne in heel Nederland.”

Digitale media als verrijking

Verschillende professionals komen aan het woord tijdens de sessie. Mediapedagoog Marije Lagendijk bijt het spits af: “Digitale media zijn fantastisch en bieden veel plezier. Maar we zien dat het gebruik voor jonge kinderen niet alleen maar leuk en onschuldig is. Onderzoek toont aan dat het op jonge leeftijd kan leiden tot problemen met taalontwikkeling, hechting met ouders, slapen en zicht.”

“Laten we vooral het gesprek voeren over opvoeden. Hoe leuk het is, maar ook hoe zwaar het kan zijn. En welke online én offline tools je als professional kunt aanraden aan ouders. Zodat ze meer bewust en ontspannen digitale media in kunnen zetten als verrijking, in plaats van als zoethouder”, vervolgt Marije. “Voor kinderen van 0 tot 1 jaar is het voor ouders belangrijk om te letten op hun eigen schermtijd. Inspireer hen met alternatieven voor schermtijd. Bij kinderen van 2 tot 3 jaar kun je informatie over een thema uitbreiden met een digitale tip. Bijvoorbeeld een digitaal prentenboek of een leuk filmpje, voor een positieve media-ervaring. Voor kinderen van 4 tot 6 jaar ligt de focus op veiligheid en kwaliteit. Laat kinderen niet zomaar op YouTube klikken, maar zorg ervoor dat de opties afgebakend zijn. En heel belangrijk: bespreek met deze leeftijdsgroep wat ze online meemaken.” Marije deelt een aantal tips over wat professionals kunnen doen tijdens de Media Ukkie Dagen:

• Bespreek het thema in een teamvergadering en bepaal jullie rol
• Organiseer een studiedag
• Deel je kennis met ouders
• Organiseer een mini-congres voor ouders met verschillende sprekers
• Deel de tips van de Media Ukkie Dagen
• Evalueer je beleid en visie

“Er zijn heel veel onderdelen waar je als professional aandacht aan kunt besteden, maar het is vooral belangrijk dát je er aandacht aan geeft. Je hoeft het niet in je eentje te doen, vraag gerust om hulp. En het hoeft niet altijd groots en indrukwekkend te zijn. Elke stap die we zetten is van meerwaarde”, sluit Marije af.

Breed aanbod in Bibliotheek Eindhoven

Irma Meulendijk van Bibliotheek Eindhoven is in haar functie als mediacoach al bezig met de voorbereidingen van de Media Ukkie Dagen. Met meer dan 70 locaties in Eindhoven, Best en Waalre hebben ze een groot bereik bij kinderen van nul tot twaalf jaar. Irma: “Als voorbereiding op de Media Ukkie Dagen bespraken we met alle mediacoaches welke middelen, expertises en samenwerkingen we in gaan zetten. Bijvoorbeeld een speurtocht waarbij kinderen een QR-code scannen en een voorleesfilmpje te zien krijgen. Mediacoaches worden ingezet in kinderdagverblijven en bibliotheken. We werken samen met Community Librarians en BoekStart-coaches om jonge ouders te ondersteunen, die bij het consultatiebureau komen. We hebben programma’s voor peuters, inclusief muziekactiviteiten, en plaatsen educatieve informatie in de bibliotheek. Ons doel is een uitgebreid aanbod voor onze bezoekers én goede trainingen en materialen voor scholen en kinderdagverblijven.”

Media per leeftijd

Het woord is daarna aan Denise Bontje van Mediasmarties. Het doel van Mediasmarties is om ouders en professionals een overzicht te geven van kindermedia, afgestemd op de leeftijd van het kind. “Wij bieden ondersteuning aan bibliotheken met een actiegids voor de Media Ukkie Dagen en inspiratiemateriaal voor ouders en professionals. De actiegids bevat richtlijnen, wegwijzers en mediatips voor bibliotheken. Ook komt er weer een blueprint voor bibliotheken beschikbaar. We geven concrete tips over hoe bibliotheken en buurtcentra dit kunnen inzetten. Zo willen we ervoor zorgen dat er inspiratie en informatie wordt gedeeld met kinderopvang, onderwijs, ouders, grootouders en verzorgers over wat je met media kunt doen, en welke media geschikt zijn voor verschillende doelgroepen”, vertelt Denise. “Naast de Media Ukkie Dagen bieden we het hele jaar door 52 tips voor activiteiten met kinderen van 0-2 jaar. De nadruk daarin ligt op het betrekken van kinderen bij verschillende verhalen. Op, maar ook weg van het scherm.”

Beweging als vorm van ontspanning

Beweging is ook een goede vorm van ontspanning. En dat kan goed in combinatie met digitale media. “Een kind is niet gemaakt om stil te zitten”, vervolgt Marloes van Gasteren van Springlab. Springlab gebruikt digitale media om kinderen aan te moedigen tot bewegen. “Inspanning kan zeker leiden tot ontspanning. Dit helpt om kinderen daarna de rust te vinden die ze nodig hebben.” Ze deelt een aantal tips:

• Kies aanbod met beweging én ontwikkeling: vermijd activiteiten die alleen gericht zijn op klikken en herhalen, waarbij je gedachteloos meegaat in wat er gebeurt. Dat is misschien even leuk, maar biedt op lange termijn weinig toegevoegde waarde. Als opvoeder of ouder is het beter om te kiezen voor activiteiten die zowel ontwikkeling als beweging stimuleren. Denk aan een beweegvloer, Bewegend Leren van Meester Sander, Nijntje’s digitale bewegingsactiviteiten, en boeken met beweegverhalen waarin kinderen actief kunnen meedoen
• Doe mee met je kind: als je een boek leest of voorleest, doe dan zelf de bewegingen voor. Als je plezier hebt en je kind ziet dat, moedig je ze aan om te bewegen. Het geven van het goede voorbeeld is belangrijk. Samen activiteiten doen versterkt de band; ideaal om een goede hechting te stimuleren
• Kies het juiste moment: bewegen kan hormonen activeren die het moeilijk maken om in slaap te vallen, dus doe het liever niet vlak voor de slaaptijd. Het kiezen van het juiste moment zorgt ook voor voorspelbaarheid. Plan bewegingsactiviteiten op voorspelbare tijden, zoals ’s ochtends bij de start van de dag op het kinderdagverblijf, met een paar spelletjes gevolgd door rustigere activiteiten. Of net na een dutje, om kinderen geleidelijk actiever te maken
• Je kan bijna alles beweeglijk maken: je hoeft geen ingewikkelde media aan te schaffen om iets beweeglijk te maken. Simpele filmpjes op YouTube, zoals van Bumba, of iets met veel dieren en muziek, zijn al genoeg. Laat je kinderen bijvoorbeeld de bewegingen en geluiden van dieren in de filmpjes nadoen
• Stem het af op jouw kind: elk kind heeft een unieke motorische ontwikkeling. Pas de activiteiten daar op aan. Als je beweging combineert met digitale media, maak het dan niet te moeilijk. Eenvoudig is vaak leuker voor het kind en zorgt voor meer plezier in bewegen door vaker te herhalen. Maar ook weer niet té makkelijk, zodat het interessant blijft

Meer informatie

Heb je suggesties, vragen, opmerkingen of wil je sparren over deelname? Neem dan contact op via [email protected].

Organiseert jouw organisatie een activiteit in het kader van de Media Ukkie Dagen? Zet ‘m dan op de landelijke kaart via mediaukkiedagen.nl/activiteiten. Wij geven er dan aandacht aan in de communicatie.

Wil je op de hoogte blijven? Kijk dan op:

• De campagnesite: MediaUkkieDagen.nl
• Instagram: @iedereenmediawijs
• Facebook: Iedereen Mediawijs

Save the date: 20 maart: Kennissessie Media Ukkie Dagen 2024

Hieronder is de kick-off in zijn geheel terug te luisteren. De powerpoint die tijdens de sessie werd gebruikt kun je hier downloaden.

Netwerk Mediawijsheid is initiatiefnemer van de Media Ukkie Dagen en zet zich in om heel Nederland mediawijs te maken. Niet alleen, bij de netwerkorganisatie zijn meer dan 1000 organisaties aangesloten. Zoals bibliotheken, culturele instellingen, lesmateriaalontwikkelaars, uitgeverijen en onderwijsinstellingen. Ben je nog niet aangesloten? Meld je dan direct gratis aan via netwerkmediawijsheid.nl/netwerkpartner-worden.