Via sociale media delen we leuke momenten uit ons leven. Met een like geef je een positieve reactie op video’s, berichten of reacties. Maar niet elke online interactie is leuk. We begrijpen elkaar soms verkeerd en een nare reactie is zo geplaatst. Tijdens de Week van de Mediawijsheid – de jaarlijkse campagne over kritisch en actief omgaan met media – staat Nederland stil bij wat we écht belangrijk vinden in de online wereld. De campagne met het thema ‘Like en Cancel’ vindt dit jaar plaats van 4 t/m 11 november 2022.

Benieuwd naar de presentaties die tijdens de kick-off gebruikt zijn? Klik hier om deze te downloaden.

Tijdens de digitale kick-off op 21 juni praat het programmateam van Netwerk Mediawijsheid de deelnemers bij over de Week van de Mediawijsheid. Floortje Jansen, relatiemanager bij Netwerk Mediawijsheid, heet iedereen welkom en trapt de sessie af. “Vandaag kijken we terug naar vorig jaar, we delen de laatste onderzoeksresultaten, staan stil bij het nieuwe thema en verschillende netwerkpartners delen hun ervaringen en plannen.”

Samen Sociaal Online

Het thema van de Week van de Mediawijsheid was vorig jaar Samen Sociaal Online. Thomas van Rest, projectleider van de Week van de Mediawijsheid, blikt terug. “Als we sociale media een fijne plek voor iedereen willen laten zijn, moeten we met elkaar aan de slag. Uit ons onderzoek bleek dat 82 procent van de Nederlandse bevolking vindt dat er betere omgangsvormen nodig zijn op sociale media. We stelden een pamflet op dat we deelden met de minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker. Daarin deden we een dringend beroep op overheden en platformen om de roep om betere omgangsvormen serieus te nemen, het gesprek actief te ondersteunen en open te staan voor de inbreng van gebruikers.”

“Daarnaast organiseerden meer dan 200 organisaties activiteiten tijdens de Week van de Mediawijsheid”, vervolgt Van Rest. “Van workshops en webinars tot discussieavonden en radioprogramma’s. Er verschenen 354 artikelen in de pers, waaronder in Trouw en het AD. Meer dan 160.000 leerlingen deden mee aan activiteiten en oefeningen rondom mediawijsheid.”

Mimi van Dun van Netwerk Mediawijsheid vult aan: “We deden mooi onderzoek naar hoe we goed gedrag stimuleren online. Die vraag ligt er nog steeds, dus daar pakken we nu op door.”

Like en Cancel

Dit jaar is het thema ‘Like en Cancel’. Uit een recente peiling blijkt dat bijna tweederde van de Nederlanders wel eens ervaart dat iemand online wordt gekwetst. 46 procent van de mensen zegt zelf wel eens iemand online te hebben buitengesloten. 52 procent spreekt bekenden, familie en vrienden aan op dit online gedrag, en slechts 21 procent spreekt onbekenden hierop aan. De resultaten van de peiling benadrukken de urgentie om online sociaal gedrag te stimuleren.

‘Uit een recente peiling blijkt dat bijna tweederde van de Nederlanders wel eens ervaart dat iemand online wordt gekwetst’

Netwerk Mediawijsheid speelt een rol in het verbinden en aanjagen van het aanbod tijdens de Week van de Mediawijsheid. Mimi: “Onze website is een verzamelplek voor alle benodigde documenten, inspiratie voor activiteiten en een overzicht van activiteiten in het land. Ook download je hier de afbeeldingen, logo’s, posters en teksten om de week bekendheid te geven. Daarnaast delen we campagnes via sociale media en via onze nieuwsbrief.”

Offline in het onderwijs

Linda van Aalderen blikt vanuit Myndr ook nog even terug op de Week van de Mediawijsheid in 2021. Myndr helpt dagelijks honderden onderwijsprofessionals om grip te krijgen op het internet in de klas. “Het internet vraagt ontzettend veel aandacht in het dagelijks leven. En de ontwikkelingen op basisscholen gaan erg snel. Daar wordt niet altijd bij stilgestaan. Daarom ontwikkelden we de Myndr-switch: een fysieke knop die in je klas aan de muur hangt. Hiermee regelt de leerkracht in een handomdraai waar de leerlingen online bij kunnen.”

“We wilden op meerdere manieren bijdragen aan mediawijsheid”, vervolgt Linda. “Onder andere door het onderwijs uit te dagen om een hele dag offline te gaan. Dit deden we met een werkboek waarbij leraren de hele dag offline kunnen lesgeven. Het Educatie Bureau maakte brede, actieve opdrachten. Die kunnen leerkrachten volgen in plaats van de online methodes, zodat alles toch door kan gaan. Maar dan offline. Met 1.700 verstuurde werkboeken en 400 deelnemende basisscholen was het een groot succes. Vooral de reacties waren mooi: de kinderen waren erg enthousiast en zouden elke week wel zo’n dag willen. Ze waren rustiger en meer geconcentreerd. En er werd veel meer samengewerkt. Mooie resultaten!”

Doe met de hele school mee met de Offline-dag en vraag het gratis werkboek aan via myndr.nl

Maand van de Mediawijsheid

Vervolgens delen verschillende netwerkpartners hun plannen voor de Week van de Mediawijsheid in 2022. Allereerst is het de beurt aan Susanne Lolkema, specialist digitale geletterdheid bij de Bibliotheek Utrecht. “Wij organiseren geen week van de mediawijsheid, maar de maand van de mediawijsheid. We willen activiteiten organiseren voor verschillende doelgroepen. En dan is een week net te kort. Voor de jeugd organiseren we bijvoorbeeld een ouder-kind-inloop, waarbij ouders met hun kind op media-avontuur gaan. Met de cybersecurity game Hackshield maken we kinderen online weerbaarder.”

“Wij organiseren geen week van de mediawijsheid, maar de maand van de mediawijsheid“

“Er komt een themales voor scholen en we willen een koppeling maken met Boekstart”, gaat Lolkema verder. “Voor jongvolwassenen organiseren we Expeditie Filterbubbel, waarbij jongeren zich bewust worden van hun eigen filterbubbel. En voor professionals organiseren we inspiratiesessies voor mensen die werken met jonge kinderen en een netwerkbijeenkomst voor docenten uit het voortgezet onderwijs. Genoeg mooie plannen, dus we hopen dat het allemaal haalbaar is zodat we een mooie maand van de mediawijsheid neerzetten!”

Gezonde leefomgeving

Onno Klerk, projectleider bij JOGG, neemt het woord over. “JOGG wil dat alle kinderen in Nederland opgroeien in een gezonde leefomgeving, met aandacht voor een gezonde leefstijl. De mediaomgeving is een belangrijk onderdeel van de leefomgeving van kinderen en jongeren. Ze brengen gemiddeld zo’n 103 minuten per dag door op media. Ons doel is om ervoor te zorgen dat mediagebruik de gezondheid bevordert en niet belemmert.”

“We dromen van een mediaomgeving waarin het vanzelfsprekend is dat sociale media, streamingdiensten en games structureel bijdragen aan een gezonde leefstijl. Maar ook van een omgeving waarin kinderen én hun ouders bewust zijn van de invloed van media en duidelijke afspraken maken over schermtijd. Een mediaomgeving die het beste voor heeft voor het kind. Daarom willen we structureel aandacht vragen voor mediawijsheid. Dit jaar organiseren we een hybride webinar; een seminar op locatie met een spreker die meer vertelt over gaming. Ook organiseren we een provinciale bijeenkomst in Limburg. Fijn dat we nu partners zijn met Netwerk Mediawijsheid, zodat we ons hier samen voor in kunnen zetten.”

Nationale Wetenschapsagenda

Tot slot is het woord aan Judith de Putter, communicatieadviseur bij de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). “De Nationale Wetenschapsagenda gaat op zoek naar antwoorden op vragen die voor iedereen relevant zijn. We organiseren bijvoorbeeld Expeditie NEXT: het Nationale Wetenschapsfestival voor kinderen. Hier maken kinderen in de basisschoolleeftijd en hun begeleiders kennis met de wetenschap in de breedste zin van het woord. En we staan met wetenschapsprogramma’s op de Zwarte Cross en Lowlands.”

“Maar we richten ons niet alleen op wetenschap”, gaat De Putter verder. “We willen met kennis een positieve, structurele bijdrage leveren aan de maatschappij van morgen. Dus ook op het gebied van mediawijsheid. We zijn nu bezig met het ophalen van verschillende scenario’s in de leefwereld van jongeren. Zoals: hoe ga je ermee om als je iets naars meemaakt online? Dit gaan we verwerken in een theatersetting en videoproductie. Zo geven we professionals een tool om in gesprek te gaan en oplossingen vorm te geven. Dit willen we lanceren tijdens de Week van de Mediawijsheid.”

Meedoen? Dat doe je zo!

Daarmee komt er een einde aan de digitale kick-off. Maar niet voordat Floortje Jansen de deelnemers op het hart drukt om activiteiten aan te melden, zodat Netwerk Mediawijsheid er aandacht voor kan vragen. “Hoe meer activiteiten, hoe meer we Nederlanders mediawijzer maken en bewust maken van hun eigen rol en verantwoordelijkheid als gebruiker van (digitale) media.”

• Wil je weten hoe jij kunt bijdragen aan de Week van de Mediawijsheid? Kijk op Weekvandemediawijsheid.nl
• Een activiteit aanmelden, zodat Netwerk Mediawijsheid er aandacht aan kan geven? Dat doe je hier.
• Ben je er nog niet helemaal uit wát je wil doen, maar weet je al wel dat je iets wil doen? Neem contact op via [email protected].. Wij denken graag met je mee!