TEDxAmsterdamED werd zes jaar geleden in 2012 gelanceerd met een enkel idee: wat als we een evenement gaan creëren waarin we het onderwijs blootstellen aan de buitenwereld en het daardoor inspiratie bieden? Afgelopen 31 oktober lukte dat inspiratie bieden bijzonder goed in het Amsterdam Theater tijdens ‘Dutch DNA, Future Proof’.

Urland

Dit is de vierde keer dat ik een TEDx verslag schrijf voor Mediawijzer.net. Eerdere verslagen staan hier. In mijn verslag volg ik de chronologische loop van de gebeurtenissen van de dag.

De opening en algehele presentatie van de dag werden verzorgd door Drew Wackerling, in het dagelijkse leven docent wiskunde. Hij kreeg assistentie van theatercollectief Urland dat op hem reageerde via een enorm achtergrondscherm met daarop grote geometrische, met hun stemmen  meebewegende beelden. Klinkt vreemd misschien. Vervreemdend was het zeker, evenals de muziek waar het eigenlijke programma mee startte. Het publiek werd heel effectief op het ‘verkeerde’ been gezet.

Dutch DNA en onderwijs

De term ‘Dutch DNA’ moeten we wel met een korreltje zout nemen, want er is geen gen dat als ‘Dutch’ door het leven kan gaan. Nederland heeft binnen Europa een heel eigen geschiedenis, dat is zeker waar. De eerste spreker, Cees van Lotringen, schreef er een boek over: Tot hier en nu verder. Ondertussen is het ook zo dat uiteenlopende personen als Ricardo Semmler en Simon Schama Nederland wel degelijk zien als een land, een omgeving waar vernieuwing goed kan gedijen en waar veel landen een voorbeeld aan zouden kunnen nemen.

Hoe dan ook: in het eerste blok sprak Susanne Baars, neurowetenschapper, genetisch expert en oprichter van de Human Genome Foundation die als missie heeft: zelfbeschikking over genetische data. Als het om onderwijs gaat, kan het DNA ook allerlei kenmerken laten zien, zoals hoe lang iemand  zich kan concentreren of hoe haar geheugen werkt.

De grote vraag is dan natuurlijk: wat kan het onderwijs met deze informatie? En is die informatie 100% betrouwbaar? Kan een individu niet zoveel motivatie, zoveel wilskracht tonen dat zij of hij ondanks een schijnbaar nadelig DNA toch goed presteert? Ingaan op alle specifieke kenmerken van een individu lijkt voor het onderwijs onmogelijk. Aan de andere kant is de huidige ‘one size fits all’ benadering ook aan nuancering toe; wellicht dat scholen manieren gaan vinden om bepaalde groepen/klassen binnen een jaarlaag op hen toegesneden mogelijkheden te bieden.

Durf bang te zijn

Psychiater, hersenwetenschapper en filosoof Damiaan Denys sprak over de angst voor leren. Leren en angst: die twee horen bij elkaar, want leren is per definitie een kennismaking met het onbekende en daar is durf voor nodig. Als die kennismaking slaagt, dan bereik je echt iets, dan verander je. En wezenlijke verandering boezemt ons angst in.

(Rechts sta ik, in mijn Pacmanpak)

Onze hersenen anticiperen, doen voorspellingen. Als je voorspelling overeen blijkt te komen met de werkelijkheid, dan verplaatst dopamine informatie in je hersenen en voel je je gelukkig. Maar leren vindt even goed plaats als je voorspelling, je verwachting niet uitkomt. Dan is er sprake van een voorspellingsfout en dat is een tegenvaller, maar wel een leerzame. Angst biedt je een kans om te leren: Durf bang te zijn!

Meteen na zijn speech, in de pauze probeerde ik Damiaan Denys te vinden. Ik wilde hem vragen of samen met anderen iets proberen te begrijpen succesvol zou kunnen zijn, omdat niet iedereen op dezelfde punten vastloopt. Zou je elkaar kunnen helpen om de drempels die je ervaart bij het leren, te slechten?  Gekke vraag misschien, maar in de mediatheek waar ik werk zie ik vaak genoeg betekenisvolle communicatie, samenwerking, die soms ook onderbroken wordt door de slappe lach… Hoe dan ook: ik heb mijn vragen schriftelijk gesteld aan professor Denys; als ik een antwoord krijg, dan hang ik dat onder dit blogartikel.

Leerlingen aan het woord

In de pauze verdween het gigantische scherm naar de zijkanten van het theater en opeens zagen we een kermisterrein, met talloze attracties. Presentator Drew Wackerling nodigde ons uit om het te verkennen samen met een onbekende buurman of buurvrouw. Op het terrein was een rechtbank waarin leerlingen het onderwijs aanklaagden en een catwalk waarop leerlingen paradeerden en ondertussen vertelden wat hen op hart lag. Ik heb het spel ‘We own the school’ gespeeld met leerlingen van het Hyperion Lyceum in Amsterdam.

Het grote leerlingenaandeel in de pauze en de plek die leerlingen kregen in de speeches, kon ik enorm waarderen. Wat zou het mooi zijn als jongeren op school vaker de kans krijgen samen te reflecteren op wat hun docenten hen voorschotelen.

Codam

Een mooi voorbeeld van een nieuwe vorm van onderwijs werd gegeven door David Giron, directeur van Codam: een nieuwe programmeerschool met een paar bijzondere kenmerken: 24/7 open, geen leraren, iedereen tussen 18 en 30 jaar is welkom en er zijn geen kosten verbonden aan de opleiding. De school is gemodelleerd naar de succesvolle programmeerschool ‘42’ in Parijs die ondertussen in zo’n tien landen navolging heeft gevonden.

De winnaar en rechts van hem de andere genomineerden.

Award

De jaarlijkse TEDxAmsterdamED award, daar streden drie genomineerden om:

Barbara Winkelhuyzen presenteerde Klik de school, een digitale plek waarop het oudernetwerk rond een school, inclusief de expertise en al het andere dat ouders een school te bieden hebben, met één muisklik beschikbaar is.

Youssef El Bouhassani die vorig jaar werd gekozen tot docent van het jaar, heeft samen met Jonas Voorzanger LeerLevels ontwikkeld. Het is een systeem dat gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie om gepersonaliseerd onderwijs aan te bieden. Hier een interview met Youssef.

And the winner was… het Pluswhat project. Dit programma biedt jongeren, met name kansarmere jongeren, de mogelijkheid om met behulp van moderne media een video of een film te maken over onderwerpen die hen bezighouden.

De organisatie

Dat TEDxAmsterdamED ook een netwerkgebeuren is dat zinnige projecten helpt van de grond te komen, werd zichtbaar toen vanuit de zaal aan de genomineerden ruimte en computers werden aangeboden.

Het programma van deze aflevering van TEDxAmsterdamED was veel uitgebreider dan ik hier heb kunnen beschrijven. Er waren speeches van studenten, een veranderingsdeskundige, muziek en acrobatiek… De organisatie van deze TEDx werd voor een groot deel verzorgd door vrijwilligers. De uitwisseling van ideeën die kenmerkend is voor TEDx, zet verandering in gang. En als daarbij commercie geen rol speelt en jongeren veel aan bod komen, dan is het gewoon een feest van- en voor hemelbestormers!