De wereld waarin onze kinderen leven is een digitale wereld. Bijna elk beroep heeft een digitaal component en in de toekomst zal de digitalisering van de beroepen toenemen.  Zo werkt een verwarmingsmonteur met een app, een automonteur leest de gegevens van een auto uit door middel van de computer en zetten natuuractivisten drones in om olifanten te beschermen. Ik zie een kloof tussen de digitale ontwikkeling van Nederlandse kinderen en de (toekomstige) vraag vanuit de maatschappij naar passende digitale vaardigheden.

Als kenniseconomie is het van cruciaal belang dat Nederlandse kinderen digitale vaardigheden ontwikkelen. Als we het welzijn en een positief toekomstperspectief van de kinderen als uitgangspunt nemen, moeten alle Nederlandse kinderen nu digitale vaardigheden ontwikkelen om de wereld te kunnen begrijpen en later maximaal in een digitale wereld te kunnen functioneren. Om dit doel te bereiken werk ik als programmamanager bij Stichting FutureNL, ontstaan door een fusie van Stichting CodeUur en de Dreamery Foundation.

Lesmateriaal integreren in de klas

Het ligt voor de hand om het leren van digitale vaardigheden in de klas aan te bieden. Te beginnen in het basisonderwijs. Het aanbieden van digitale vaardigheden staat dan onafhankelijk van de (thuis)situatie en leefomgeving. Dit betekent voor de leerkracht wel een extra bal om in de lucht te houden bovenop alle andere werkzaamheden en aandachtspunten die ook heel belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een kind.

Er is voldoende lesmateriaal voor het ontwikkelen van digitale vaardigheden beschikbaar, maar hoe integreer je dat als leerkracht in de klas? Vanuit mijn jarenlange ervaring in de klas als leerkracht ben ik voor Stichting FutureNL samen met Felienne Hermans (TU Delft) het bestaande (les)materiaal gaan onderzoeken. We hebben inzichtelijk gemaakt welk (les)materiaal er al is, wat er mist in het aanbod en hoe al dit lesmateriaal zich tot elkaar verhoudt. Al gauw kwamen we tot de conclusie dat veel materiaal erg eenzijdig en abstract is. Wanneer ik als oud-leerkracht lees dat leerlingen in groep 1 en 2 een simpel sequentieel algoritme moet kunnen uitvoeren zakt de moed mij in de schoenen, terwijl het simpelweg betekent dat de leerling een simpele opdracht uit moeten kunnen voeren zoals het pakken van een pen.

Daarnaast is er de uitdaging om continuïteit en structuur aan te brengen in het aanbieden van digitale vaardigheden zonder het gevoel te ervaren dat je als leerkracht zomaar iets ‘hapsnap’ aan het doen bent, omdat het nou eenmaal moet.

Vier disciplines

Ons maandenlange onderzoek heeft geleid tot een concrete uitwerking van een concentrische leerlijn digitale geletterdheid voor groep 1 tot en met groep 8 met vier disciplines als uitgangspunt:

• Computational Thinking
• ICT-basisvaardigheden
• Informatievaardigheden
• Mediawijsheid

Door in de leerlijn een koppeling te maken met de (kern)vakken zoals rekenen en taal waarbij concretisering van leerdoelen en activiteiten centraal staan, willen wij leerkrachten het inzicht en vertrouwen geven dat we al dagelijks bezig zijn met computational thinking in de klas. Het is maar net vanuit welk perspectief je de lesactiviteit benadert.  Een voorbeeld is de rekenopdracht aan de kleuters om in een rij te gaan staan van groot naar klein. Als je vervolgens als leerkracht de onzichtbare en zichtbare eigenschappen (leeftijd versus lengte) ter sprake stelt werk je op dat moment ook aan een leerdoel van computational thinking. Het één sluit het ander dus niet uit, maar wordt een versterking van elkaar.

Door het maken van een koppeling met onder andere rekenen en taal en het gebruik van concrete voorbeelden willen wij leerkrachten in staat stellen de digitale vaardigheden vakoverstijgend aan te bieden in de klas. Als uitgangspunt voor onze leerlijn zijn de abstracte voorbeeldmatige leerplankaders en begrippensets van SLO gebruikt en de kerndoelen van OC&W, zodat ook in het schoolbeleid aansluiting mogelijk wordt gemaakt.

Oproep: denk mee in het leerkrachtenpanel

De leerlijn digitale geletterdheid ontwikkelen wij in co-creatie met leerkrachten om de integratie in het primair onderwijs te bevorderen. Het zijn immers de leerkrachten die het aanbieden van digitale vaardigheden in de klas gaan integreren. We zijn daarom op zoek naar enthousiaste leerkrachten die willen bijdragen aan de ontwikkeling van de leerlijn digitale geletterdheid.

Leerkrachten in het panel worden uitgedaagd om hun mening te geven over zowel de inhoud van de leerlijn als over de gebruiksvriendelijkheid en toepasbaarheid van de online omgeving in de klas. We benaderen je steeds per mail en je bepaalt zelf of je tijd hebt om feedback te geven of niet. Het panel van leerkrachten zal in januari 2017 starten. Ben je leerkracht of ken je leerkrachten die willen meedenken? Schrijf je in op www.codeuur.nl of verspreid deze oproep in je netwerk. Samen bereiken we meer.