Wegwijs in Anti-pestland

Op 1 augustus 2015 is de Wet Sociale Veiligheid ingegaan. De wat? De Wet Sociale Veiligheid. Scholen in het primair en voortgezet onderwijs zijn verplicht zorg te dragen voor een veilige school. Weinig scholen zijn op de hoogte van het ingaan van deze wet en wat het voor hen betekent. Zij weten soms wel dat er iets verplicht is in het aanpakken van pesten, maar ze zijn niet zeker of dat nou een pestprotocol, een verplichte methode of een anti-pestcoördinator is. Anti-pestland is erg groot en er is veel onduidelijkheid. Ik neem je even mee terug in de tijd om te kijken wat de aanleiding was voor deze wet en aan welke verplichting je als school moet voldoen.

1 november 2012 en 11 december 2012

1 november 2012 maakte de 20-jarige Tim Ribberink een einde aan zijn leven en in zijn afscheidsbericht refereerde hij aan pesten. Op 11 december 2012 pleegde de 15-jarige Fleur Bloemen uit Staphorst zelfmoord. Vlak voor de school zou beginnen waar zij werd gepest. Naar aanleiding van deze gebeurtenissen sloegen Staatssecretaris Sander Dekker en Kinderombudsman Marc Dullaert de handen ineen en presenteerden het plan van aanpak tegen pesten op school.

Bewezen effectief

Dit plan van aanpak tegen pesten zou onder andere voorzien in een overzicht van anti-pestmethodes die bewezen effectief waren. Sander Dekker zei hier het volgende over:

“Er is een wildgroei aan anti-pestmethoden ontstaan. Scholen hebben vaak geen idee welke methoden effect hebben. Er gaat daarom veel energie verloren met anti-pestaanpakken waarvan zeer de vraag is of ze nut hebben. We kunnen pesten alleen tegengaan als we duidelijke keuzes durven maken, als we kiezen voor methoden die werken.”

Beoordeling anti-pestprogramma’s

Het Nederlands Jeugdinstituut ondersteunde in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) het valideringstraject ‘beoordeling anti-pestprogramma’s’, gedurende de periode september 2014 – juli 2015. In totaal meldden 61 programma’s zich aan voor beoordeling.

Uit dit traject kwam het volgende resultaat:

“Dertien programma’s die scholen kunnen gebruiken bij de aanpak van pesten zijn kansrijk als anti-pestprogramma. Dat is de uitkomst van de beoordeling van de onafhankelijke commissie die 61 ingediende methoden heeft beoordeeld op de theoretische en empirische onderbouwing en randvoorwaarden.”

Anti-pestwet

Inmiddels werd gesproken over de Anti-pestwet. De verplichting voor scholen om te moeten werken met een bewezen effectieve methode stuitte op veel weerstand. Scholen gaven als reactie dat de keuze voor een methode aan de scholen zelf zou moeten zijn. De Volkskrant schreef op 1 april 2013 het volgende:

“Anti-pestwet tast autonomie school aan“

Actieplan sociale veiligheid op school

De sectorraden (PO- en VO-Raad) hebben vervolgens een Actieplan ingediend. In de inleiding van dit plan staat het volgende:

De staatssecretaris en de kinderombudsman presenteerden in maart 2013 een plan van aanpak om pesten op school tegen te gaan. Eén van de aangekondigde maatregelen was de invoering van een wetsvoorstel sociale veiligheid waarin scholen onder andere verplicht werden erkende anti-pestprogramma’s te gebruiken (per 1 augustus 2015). In overleg tussen het ministerie van OCW en de sectorraden, die geen voorstander waren van dit wetsvoorstel, presenteert de staatssecretaris nu een nieuw wetvoorstel dat de sectorraden ondersteunen.

Het hier genoemde wetsvoorstel is aangenomen en Wet Sociale Veiligheid is een feit. Maar wat zijn dan die verplichtingen in de wet?

Drie verplichtingen

Door de wetswijziging moeten scholen aan drie punten voldoen:

Een inspanningsverplichting om een actief veiligheidsbeleid te voeren;
Het effect van het veiligheidsbeleid periodiek monitoren;
De volgende taken bij tenminste één persoon beleggen: het coördineren van anti-pestbeleid; het fungeren als vast aanspreekpunt in het kader van pesten

RTV-Oost vertelt schooldirecteur Daphne Lodeweges wat de wet voor scholen inhoudt en hoe je hem invult.