De Eindhovense Vereniging ‘Het Academisch Genootschap’ (AG) vierde dit jaar zijn 70-jarig jubileum en organiseerde een symposium met als thema ‘Digitale Toekomst: hoe baas blijven in eigen brein’. Dit lustrumsymposium stelde de vraag wat de continue stroom van digitale prikkels voor effect heeft op onze hersenen. Conclusie: ga niet ten onder aan de lawine van mogelijkheden. Zet af en toe de klok stil, overdenk het leven en kom tot nieuwe ideeën. Zo blijf je baas in eigen brein.

Met meer dan 170 deelnemers was het AG lustrumsymposium een groot succes. Dagvoorzitter Theo Bemelmans leidde het symposium kundig. Hij schetste de razendsnelle ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie (ICT) de laatste vijftig jaar. De jeugd heeft de nieuwe technische mogelijkheden omarmd, maar klokkenluiders als Manfred Spitzer  waarschuwen voor negatieve effecten. Ze vrezen dat we onze kinderen dom, lui, dik en ongelukkig maken.

Nieuwe prikkels zijn goed voor de hersenen

Neuropsycholoog Peter van Nunen hield het publiek voor dat het menselijk brein plastisch is; de structuur past zich voortdurend aan aan de omgeving. Dat geldt voor kinderen maar evenzeer voor volwassenen: de mens maakt namelijk zijn hele leven nieuwe hersencellen aan (neurogenese). Het brein blijft in goede conditie als het voortdurend prikkels krijgt, vooral door activiteiten die fantasie en nieuwsgierigheid opwekken.

De homo zappiens bestaat niet

Onderwijspsycholoog Paul Kirschner ontzenuwde broodjeaapverhalen in het onderwijs. Zo blijkt de leerpiramide geen enkele wetenschappelijke basis te hebben. Ook de stelling dat de huidige generatie zou kunnen multitasken, is onzin. De snelschakelende mens, de homo zappiens bestaat niet.

Verslaafd aan prikkels

Herm Kisjes, therapeut en trainer op het gebied van verslaving en schrijver van het boek Socialbesitas betoogde dat het mateloze, dwangmatige gebruik van sociale media door de jeugd zijn oorzaak vooral vindt in de sterke behoefte ‘erbij te horen’. Pubers zijn op zoek naar hun identiteit en naar acceptatie door leeftijdgenoten, sociale media zijn altijd en overal beschikbaar en onzekere ouders durven geen grenzen te stellen. Twee studenten, Daan en Tessie, spraken openhartig over hun verslaving aan de prikkels die sociale media hun geeft. Niemand krijgt meer de kans om zich te vervelen.

Maakt gewelddadige games agressief?

Mediapsychologe Elly Konijn vertelde over haar onderzoek op de VU naar agressie, cyberpesten en verslaving. Maakt het spelen van gewelddadige games jongens agressief? Konijn deed ingenieuze experimenten waarbij ze deze opgeroepen agressie wist te meten en kon de vraag voor bepaalde groepen bevestigend beantwoorden. Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe minder agressie.

De balans tussen Chronos en Kairos

Joke Hermsen, schrijfster en filosoof, sprak over de verhouding mens – technologie. Ze hield een pleidooi voor een betere balans tussen Chronos en Kairos, de twee tijdsbegrippen uit de Oudheid. Chronos staat voor de lineaire horizontale tijd van de klok. Kairos legt in de horizontale tijd een lus, een intermezzo, waarin je mijmert, creatieve invallen hebt en de tijd even stilstaat.

Tot slot

Ook dagvoorzitter Theo Bemelmans benadrukte in zijn slotwoord dat het ieders taak is de juiste balans te vinden in zijn leven. Het is waar: zonder ICT zou de huidige maatschappij stilvallen, maar laat je niet gek maken. Ga niet ten onder aan de lawine van mogelijkheden, blijf kritisch, blijf baas in eigen brein. Zet af en toe de klok stil, overdenk het leven en kom tot nieuwe ideeën.