Voor het zesde jaar op rij is het Nationale Social Media Onderzoek van Newcom uitgebracht. In dit trendonderzoek wordt het gebruik en de verwachtingen van sociale media onder de Nederlandse bevolking in kaart gebracht. In dit artikel laat ik een aantal resultaten zien die betrekking hebben op het gebruik van sociale media onder jongeren en hoe ik daar zelf als jongere tegenaan kijk.

Via een online vragenlijst hebben dit jaar meer dan 10.000 mensen van 15 jaar en ouder meegedaan aan het onderzoek. Door deze grote respons vormen de resultaten van het onderzoek een representatie van de Nederlandse bevolking.

Blauwe vinkjes aan kop

Alhoewel het gebruik van WhatsApp dit jaar pas voor het eerst werd gemeten in het onderzoek van Newcom, staat de berichtenapp meteen als grootste sociale media platform boven Facebook, YouTube en Twitter. Met bijna 10 miljoen gebruikers (waarvan 7 miljoen de applicatie dagelijks gebruiken) in Nederland, is WhatsApp hier het grootste sociale medium.

In 2014 deed de chatdienst nog flink wat stof opwaaien met de overname door Facebook en de introductie van de blauwe vinkjes. Gebruikers maakten zich vooral ‘zorgen om hun privacy‘. Toch lijkt het ons niet ervan te weerhouden het platform te (blijven) gebruiken.

Het succes van de dienst komt volgens mij vooral voort uit aan de ene kant de eenvoud en stabiliteit van de app en aan de andere kant de mogelijkheden die WhatsApp biedt boven sms, zoals het versturen van foto’s, video’s, locaties en geluidsfragmenten. Ik denk daarom dat WhatsApp voorlopig niet zal verdwijnen (we zijn er immers zo gewend aan geraakt) óf er moeten nieuwe applicaties komen die nog sneller, gebruiks – en privacyvriendelijker zijn.

10.000 tekens op Twitter?

In 2015 was het gebruik van Twitter in Nederland al gedaald ten opzichte van 2014, in 2016 zet deze daling door met 10 procent minder gebruikers dan vorig jaar. Onder jongeren tot 19 jaar is de daling van het gebruik van het platform het grootst (een daling van wel 48 procent t.o.v. 2015).

De daling komt voor mij niet als een verrassing. Ik denk dat deze daling niet zozeer voorkomt uit verminderde populariteit van één van de kernwaarden van het sociale medium (het plaatsen van berichten tot 140 tekens), maar juist uit de vasthoudendheid aan deze kernwaarde. Twitter voert nauwelijks innovaties door en beeld (in de vorm van zowel foto’s als video’s) heeft nog steeds geen prioriteit op het platform. En dit terwijl beeld voor de jongste generatie zo belangrijk is geworden. Hoewel er geruchten gaan dat Twitter de tekenlimiet van tweets wil afschaffen, vrees ik dat deze ontwikkeling te laat komt om verdere daling in het gebruik door jongeren tegen te houden.

Ook in mijn persoonlijke omgeving wordt Twitter niet of nauwelijks meer gebruikt. De populariteit van Twitter van een aantal jaren geleden is in mijn omgeving vooral gedaald door de Facebook en de opkomst van Instagram en Snapchat. Zelf gebruik ik Twitter al een hele tijd, maar vooral voor mijn professionele netwerk en dat is niet iets waar iedereen van mijn leeftijd mee bezig is. De aantrekkingskracht van Twitter vermindert echter ook voor mij, er wordt in mijn ogen vaak veel informatie van (te) weinig waarde op geplaatst en naast wat foto’s oogt de tijdlijn niet heel erg interactief.

Foto’s en video’s: je kunt niet meer om Instagram heen

Uit het onderzoek komt duidelijk naar voren dat foto’s en video’s populair zijn onder jongeren: 58% van alle Nederlandse jongeren (tot 19 jaar) maakt gebruik van Instagram. De app is hiermee in Nederland het grootste digitale medium dat gericht is op het delen van beeld.

‘Een foto zegt meer dan 1000 woorden’: ik denk dat dit de voornaamste reden is dat Instagram zo populair is onder jongeren. Daarnaast spelen ook de eenvoudige lay-out van de app en het gemak om een foto of video te uploaden een rol. De app slaat voor jongeren de brug tussen het plaatsen van snapshots van persoonlijke gebeurtenissen (wat eerst op Facebook stond) en het plaatsen van meer artistieke foto’s (wat eerst op Flickr werd gedeeld). Voor de laatste categorie gebruik ik Instagram het meest, mijn passie voor fotografie en het gemak van Instagram komen binnen de app goed samen. Ik denk dat de populariteit van dit platform voorlopig niet zal afnemen.

Overige platforms

Pinterest, Snapchat en Foursquare hebben het afgelopen jaar terrein gewonnen. Vooral Foursquare, een applicatie en website om allerlei plaatsen mee te ontdekken, heeft zijn populariteit terug gewonnen (en een investering gekregen) met een gebruikersstijging van 77%. Foursquare komt hiermee op een gebruikersaantal van 100.000. Met Foursquare kan iedereen een mening geven over de plaatsen (restaurants, uitgaansgelegenheden en recreatiemogelijkheden) die zij bezoeken.

Ook Pinterest en Snapchat kennen in Nederland nu een groot aantal gebruikers. Vooral Snapchat heeft het afgelopen jaar veel terrein gewonnen onder jongeren en heeft in Nederland nu een gebruikersaantal van 1 miljoen.

Vertrouwen jongeren sociale media?

In het onderzoek heeft Newcom ook de zorgen over en het vertrouwen in sociale media gemeten. Het vertrouwen in sociale media is, net als in 2015, redelijk laag. Maar 17 procent van de Nederlandse bevolking heeft zeer veel vertrouwen in sociale media. Hierbij is het opvallend dat deze 17 procent voor het grootste deel bestaat uit jongeren. Zij zien waarschijnlijk minder snel de gevaren en risico’s die ontstaan met het gebruik van sociale media.

Hoe nu verder?

Ondanks het gebruik en de groei van de platformen die in dit artikel staan, blijkt uit het onderzoek ook dat de verwachtingen die wij van sociale media hebben de afgelopen twee jaar zijn gestabiliseerd. Hoe zullen de ontwikkelingen verder gaan? Zelf denk ik dat ik over een jaar nog steeds nagenoeg dezelfde sociale media gebruik. WhatsApp vanwege het gebruiksgemak en Instagram omdat ik mijn passie voor fotografie voorlopig niet zie verdwijnen! Wel denk ik dat ik Facebook wat minder ga gebruiken, omdat mijn feed steeds meer vol komt te staan met foto’s en video’s die niet relevant voor mij zijn.

Verrassen de resultaten uit het onderzoek jou? En wat zijn jouw verwachtingen omtrent het gebruik van sociale media voor 2016? Ik ben benieuwd!

Het Nationale Social Media Onderzoek is gratis per mail aan te vragen via hun website.