Yolo! Weet jij waar het voor staat? Ehhhh… Jongeren weten meteen waar je het over hebt. Over de hele wereld is #yolo al geruime tijd een begrip, net als #fomo. Wat betekenen deze termen voor het mediagedrag van tieners? En hoe gaan we hierover in gesprek met ze?

Yolo: You Only Live Once!

Ze posten allerlei gekke dingen, gedurfd, gek en wild. Allemaal onder de hashtag #yolo. Zoek maar eens op sociale media! Terwijl Facebook hard achteruit gaat onder jongeren, is Twitter redelijk stabiel en blijft Instagram momenteel de favoriet.

De ene jongere overtreft de andere met bijzondere acties. Het gaat om aandacht van je vrienden, laten zien dat je durft. Dat je leeft! Zo is een groot deel van de sociale media posts van jongeren ingestoken. Met de wens om elkaar naar de kroon te steken. Aandacht te trekken en gesprekken aan te wakkeren. Op het schoolplein gezien te worden. Of op een laagdrempelige manier het gesprek aan te gaan, terwijl je dat op het schoolplein misschien niet durft. Het biedt dus veel mooie kanten.

Elke medaille heeft echter ook zijn keerzijde. Zondag 9 november was in het nieuws dat (licht) verstandelijk beperkte kinderen nare dingen tegenkomen via sociale media. Ze zijn vaak minder weerbaar, dus komen de geijkte zaken, waar andere jongeren ook tegenaan lopen, sneller tegen. Grooming, pesten en dergelijke zaken zijn serieuze onderwerpen. En daarom moeten we werken aan weerbaarheid. 

Maar niet alleen daar. Terwijl sociale media de hele dag doorgaan, WhatsApp en Snapchat de hele dag door plingelen, ontstaat er onder steeds meer mensen stress vanwege #fomo.

Fomo: The Fear Of Missing Out

Heb ik niets gemist? Wat is er allemaal gebeurd? Wie heeft wat gedaan in het weekend? Hoor ik er nog wel bij? Is het echt zo belangrijk om continu bezig te zijn met de levens van anderen? Hoe houd je tijd voor andere dingen? Want de aanhoudende druk om bij te blijven, zorgt ervoor dat je hoofd vol blijft zitten met gedachten.

Trendwatcher Brian Tiong, die de jeugd bestudeert in Azië, meldde dat jongeren aldaar zich continu begeven tussen de plezier van #yolo en de stress die #fomo oplevert. Tijdens zijn presentatie op La Futura in Brussel liet hij zien dat er een behoorlijk rijke generatie jongeren zich uitbundig in het leven onderdompelt. Allemaal bewapend met mobieltjes, delen zij hun hele leven via sociale media.

Waar ligt hier de grens? Wanneer word je gelukkig van het onderhouden en intensiveren van contact via sociale media? En wanneer moet je ermee stoppen? Dat zijn belangrijke onderwerpen om met jongeren te verkennen. Niet alleen thuis, maar ook in de klas. En dat hoeft echt geen aparte workshop of les te zijn, maar begin gewoon met een gesprek.

Hoe je dat doet? Met aandacht. Een nieuwsgierige, open en positieve blik. Geef ze nieuwe inzichten, zonder belerend te zijn. Een eerste tip: begin vooral niet over “vroeger”!

Wil je wat langer bij het onderwerp stilstaan? In de klas kun je juist samen met tieners elkaar inspireren en tips laten geven.

Aan de hand van de volgende vragen zou je dit kunnen aanpakken in de klas

• Wie maakt gebruik van sociale media? Waarom wel/niet?
• Welke media worden gebruikt, hoe werkt dat precies? – Geef tiener(s) de vloer. Laat ze vertellen! Leuke dingen, stomme dingen en verbeteringen. Maak eventueel een bord waarop ze post-its kunnen hangen of gebruik per leerling een vel papier dat ze kunnen inleveren, om het meer anoniem te houden.
• Wat is het leukste dat je ooit hebt meegemaakt? Waarom was dat zo leuk?
• En het minst leuke?
• Wat zou er allemaal kunnen gebeuren? Schrijf ideeën van de klas op.
• Bepaal samen aan de hand van de ingeleverde ideeën wat je hier tegen zou kunnen doen?
• Formuleer vervolgens de 10 sociale media tips van deze klas.
• Hang ze op in het lokaal, deel ze met andere docenten/klassen en publiceer ze op de school website. Niet als definitief antwoord, maar als manier om het gesprek te openen op weer veel andere plekken!

En er zijn nog veel meer professionals in het Mediawijzer.net netwerk die zich met dit onderwerp bezig houden. Zo geeft onder andere Social Media Wijs trainingen aan docenten en heeft Mijn Kind Online behoorlijk wat materiaal gemaakt ter inspiratie en als handvat. Kijk ook eens in het dossier Sociale media op Mediawijsheid.nl met meer informatie, handige websites en aanbod.

Heb jij ook een mooi initiatief te delen? Ervaring vanuit de praktijk? Of een reactie op bovenstaande? Schroom niet. Deel het bij de reacties.