Voetballen met Messi. Als ik het opper, beginnen de ogen van mijn oudste zoon te twinkelen. Echt? Kan dat? Het kan, zegt Elines Kwantes tijdens het symposium voor professionals op Safer Internet Day dat als thema heeft ‘Let’s create a better internet’. Microsoftie Marcel Timmer vult aan: we hebben alles, alle apparaten, alle technische mogelijkheden maar hoe zetten we ze in? Zijn we kritisch genoeg om er het maximale uit te halen?

Bewust, kritisch en actief. Dat is het adagium als het aankomt op mediawijsheid. Daarmee stellen we eigenlijk dat kinderen en jongeren nog onvoldoende kritisch zijn als het aankomt op mediagedrag. Maar is dat wel zo? En zijn wij volwassenen wel kritisch genoeg op onszelf om een beter internet te kunnen creëren?

» Lees hier het verslag van het symposium Let’s create a better internet

Kinderen willen relevantie

Als het gaat om technologische vooruitgang zijn kinderen wel degelijk kritisch, zegt Elines Kwantes van Dromenkroon. Sterker nog, ze zijn kritischer dan menig volwassene. Zij zien eerder dat een Oculus Rift eigenlijk heel asociaal is en vragen zich vervolgens openlijk af: “Wat hebben we eigenlijk aan zo’n VR-bril?”

Eline: “De digitale wereld biedt veel onrust omdat alles kan, maar moeten we het wel willen? Kinderen hebben daar hele goede ideeën over. Ze hebben het antwoord niet, net zomin als wij, maar ze inspireren je enorm. Kinderen willen de relevantie ervan inzien.”

Kinderen hebben het antwoord niet, net zomin als wij, maar ze inspireren je enorm – Eline Kwantes, Dromenkroon

Een hologram van Messi die reageert op jouw bewegingen maakt dat je samen kunt voetballen. Het is de perfecte combinatie van offline en online. Hup, naar buiten! En neem je Oculus Rift mee. Als Michael Jackson en Tupac jaren na hun dood nog kunnen optreden, is de stap naar een balletje trappen met Messi heus zo groot niet meer.

Wat betekent dat voor mediamakers? Eline: “Niet zomaar een app maken, maar goed en kritisch durven nadenken over de content die je aanbiedt”. Hoe? Ga aan de slag met deze tips van Eline.

Humor, consistentie, cocreatie en crossmedialiteit

Jongeren zijn dus kritische gebruikers. Blijf dicht bij wat zij leuk vinden. Mooie voorbeelden daarvan komen van de makers van Donald Duck en NewbeTV, beide aanwezig op het congres. Wat opvalt in hun succesverhalen zijn de crossmedialiteit, het gebruik van humor, de consistente verhaallijn en het belang dat zij hechten aan cocreatie. De doelgroep weet zelf het beste wat ze wil, dus betrek ze erbij. Vraag ze wat zij denken dat werkt. Dat bleek overigens ook uit het onlangs verschenen boek Positive Digital Content for Kids.

Zo ziet Jeroen Koopman (NewBeTV) alleen toekomst voor content die aansluit op de kwaliteitseisen van deze kritische jongeren. Jeroen: “Jongeren zijn uiterst kritisch als het gaat om promoten via hun eigen kanalen. Daar kunnen wij van leren. Als het niet past bij hun doelgroep, zetten ze het niet online. Het moet iets toevoegen.”

Jongeren zijn de zenders van de toekomst – Jeroen Koopman, NewBeTV

Goede content, daar ligt de uitdaging voor volwassenen

Dat beaamt Marcel Timmer van Microsoft. We hebben alles, alle apparaten, alle technische mogelijkheden maar hoe zetten we ze in? Zijn we kritisch genoeg om er het maximale uit te halen? Goede content leert kinderen de juiste vragen stellen en problemen oplossen. Dan zijn ze compleet betrokken. Marcel: “Daar ligt de uitdaging voor volwassenen. Goede content aanbieden. Onze kinderen de juiste vaardigheden aanleren. En initiatieven groots neerzetten. If you can dream it, you can build it.”

Goede content leert kinderen de juiste vragen stellen – Marcel Timmer, Microsoft

Reclamevaardigheid laat nog te wensen over

Kunnen kinderen en jongeren dan op geen enkel vlak meer leren? Zeker wel. Als het aankomt op het herkennen en kritisch beoordelen van reclame, zijn (met name jonge) kinderen een stuk minder vaardig, weet Esther Rozendaal van het Behavioural Science Institute (Radboud Universiteit Nijmegen).

Zij deed onderzoek naar de invloed van reclame op online platforms en kwam tot de conclusie dat er – met name tijdens het gamen – geen aandacht is voor interpretatie van afzender, laat staan dat ze kritisch kunnen zijn. Alle aandacht gaat naar de game. Bovendien hebben kinderen nog weinig controle over hun emoties, gedachten en gedrag. Terwijl dat juist de eigenschappen zijn die ze nodig hebben om kritisch te zijn.

Kortom: een mooier internet maken we samen

Safer Internet Day 2015 ging dus niet over wat wij aan onze kinderen zouden moeten leren, maar over wat wij van onze kinderen zouden kunnen leren.

“In de eerste jaren van Safer Internet Day lag de nadruk nog op veiligheid, maar inmiddels gaat onze verantwoordelijkheid veel verder. We kijken nu naar het bereiken van jongeren op een goede manier, het aanbieden van kwalitatief goede content, respectvol met elkaar omgaan en de juiste digitale vaardigheden om zelf bij te kunnen dragen aan die betere online omgeving,” zei Marjolein Bonthuis van ECP daarover tijdens haar openingsspeech.

Een mooier internet maken we samen. Kinderen vragen van nature: “Waarom?” Ze willen dingen begrijpen, dingen uit elkaar halen en daarna weer in elkaar zetten. Hoe werkt het. Wat kun je ermee? Wat heeft het voor nut? Hoe zetten we het in? De juiste vragen stellen, vraagtekens zetten bij de context en relevantie van technologische vooruitgang. Kritisch kijken naar wát we aanbieden, niet vanuit commercie maar vanuit inhoud.Voor kinderen is dat hun tweede natuur. Nu wij nog. De inspiratiebronnen zitten recht voor onze neus.