De gemeente Eindhoven wil in het kader van hun preventieve jeugdbeleid (2022-2026) de digitale weerbaarheid van jonge Eindhovenaren verstevigen. Hiervoor zoeken ze de samenwerking op met netwerkpartner Edux. Hoe dat precies in z’n werk gaat vertelt Bas van den Brand, onderwijsadviseur bij Edux. ‘Deze groep heeft dagelijks stimulans en voorbeeldgedrag van volwassenen in hun omgeving nodig.’

Mediawijs gedrag vergroten

Samen met Edux heeft de gemeente Eindhoven ervoor gekozen om in te zetten op mediavoorlichting en mediaopvoeding bij jeugdigen tussen de 12 en 18 jaar, samen met hun ouders en professionals

Jeugdigen brengen steeds meer tijd door achter een scherm, waardoor digitale weerbaarheid belangrijker is dan ooit. De continue informatiestroom zorgt voor een veelheid aan prikkels. Hierdoor worden jeugdigen steeds verleid om snel en ondoordacht te handelen. Om bewust en kritisch met online informatie en (sociale) media om te gaan, moeten jeugdigen een groot beroep doen op hun zelfregulerende vaardigheden. Om deze vaardigheden (ook wel ‘stop-en-denk’) aan te leren, hebben zij dagelijks stimulans en voorbeeldgedrag van volwassenen in hun omgeving nodig. Het loont om in te zetten op bewustwording, vaardigheden en dialoog, omdat er meer nodig is dan alleen mediawijze kennis om tot mediawijs gedrag te komen.

Het gesprek centraal

In samenwerking met de Gemeente Eindhoven heeft Edux een aanpak ontwikkeld waarin we zowel jeugdigen, ouders als professionals bereiken. In het primair en voortgezet onderwijs, maar ook in jeugdcentra. Met behulp van deze aanpak leren we jeugdigen regie nemen over hun mediagebruik. We sluiten hierbij aan op de belevingswereld van de jeugdige en gaan actief in gesprek om bewust en kritisch digitaal gedrag te stimuleren.

Ook de wisselwerking tussen jeugdigen en hun (professionele) opvoeders is van belang om iets zo complex als het stimuleren van digitale weerbaarheid te kunnen bewerkstelligen. Dit doen we door preventieve voorlichtingsbijeenkomsten (REGIE bijeenkomsten) te organiseren voor de jeugdigen. Een REGIE bijeenkomst bestaat uit het spelen van het REGIE spel, het voeren van een debat en het bekijken van een educatieve video.

Ervaringen uit de praktijk

In de REGIE bijeenkomsten ligt de focus op de ervaringen van de jeugdigen in de online wereld en de dialoog tussen (professionele) opvoeders en jeugdigen. Ouders betrekken we door middel van een digitale omgeving met laagdrempelige tips en bronnen m.b.t. het versterken van digitale weerbaarheid van jeugdigen.

In de eerste pilotfase van het project in schooljaar 2023-2024 hebben we op verschillende plekken trajecten uitgevoerd die voornamelijk gericht waren op preventieve voorlichting. In de 26 uitgevoerde REGIE bijeenkomsten hebben we daarom relatief veel jeugdigen kunnen bereiken.

Na deelname aan de REGIE bijeenkomst gaf gemiddeld 80% van de jeugdigen aan dat zij weten welke positieve en negatieve invloeden sociale media kunnen hebben, terwijl dit percentage voorafgaand aan de bijeenkomst 73,7% was. Ook gaf 69,6% van de jeugdigen in het primair onderwijs en 73,3% van de jeugdigen in het voortgezet onderwijs aan zich digitaal weerbaar te voelen. Voorafgaand aan de bijeenkomst was dit 56,6% in het primair onderwijs en 69,7% in het voortgezet onderwijs.

Bovenstaande resultaten zijn enkele voorbeelden van de opbrengsten die we hebben gemeten. De resultaten geven aan dat interventies als de REGIE bijeenkomsten een stap in de goede richting zijn, maar dat structurele aandacht voor digitale weerbaarheid nodig is om nóg meer jeugdigen het gevoel te geven digitaal weerbaar te zijn.

Voortzetting van het project

Met de opgedane ervaringen bouwen we het project verder uit. De aanpak in 2024-2025 gaat zich nog meer op de professionele opvoeders richten door middel van de train-de-trainer aanpak, waardoor we op een duurzamere manier leerlingen digitaal weerbaarder kunnen maken.

Het train-de-trainer traject is gericht op het voordoen, samen doen en zelf doen. Het traject bestaat onder andere uit een start- en eindmeting met behulp van de Digitalig Monitor, een inhoudelijke workshop voor professionals, gevolgd door het observeren van de REGIE bijeenkomst in de groepen/klassen van de deelnemende professionals en intervisiebijeenkomsten om zelf workshops digitale weerbaarheid te ontwikkelen voor jeugdigen.

Binnen de train-de-trainer aanpak werken we ook samen met andere partijen, zoals Bibliotheek Eindhoven. Bijvoorbeeld door het organiseren van ouderavonden gericht op digitale weerbaarheid en mediawijsheid.

Met deze bredere inzet ondersteunen en stimuleren we dat digitale weerbaarheid bij steeds meer Eindhovense organisaties een structurele plek krijgt, waardoor er meer aandacht ontstaat voor bewust, kritisch en mediawijs gedrag.

Meer weten?

Wil je meer weten over het project digitale weerbaarheid voor de Gemeente Eindhoven? Ben je benieuwd of dat deze aanpak ook voor jouw organisatie helpend kan zijn? Zie je als netwerkpartner van Netwerk Mediawijsheid ook kansen om een soortgelijk project op te starten?

Neem vrijblijvend contact met op met één van onze adviseurs en informeer of Edux jou of jouw team kan ondersteunen door vrijblijvend een e-mail te sturen aan info@edux.nl.

Lees ook:

• 5 tips hoe je als jeugdwerker bewust aan de slag kan met mediawijsheid
• Leerlingen veilig online: ‘Op internet is alles. En internet is niet neutraal’