In de groepstentoonstelling Materialising the Internet in MU Eindhoven worden werken van ruim twintig internationale kunstenaars tentoongesteld. Deze kunstwerken maken het internet tastbaar, wat resulteert in een aantal zeer indrukwekkende en interessante confrontaties. Van wifi-antennes gemaakt van alledaagse materialen tot een project dat de ‘zielen’ van selfiecamera’s blootstelt, deze tentoonstelling blijft prikkelend tot het laatste werk.

Hoe verzin je het? Is bij veel werken de eerste gedachte die in mijn hoofd opkomt, maar na ze na een moment bestudeerd te hebben valt alles uiteindelijk toch op zijn plaats. In dit blogartikel licht ik een aantal kunstwerken uit die mij het meest zijn bijgebleven.

‘An Internet’ (2015) van Jeroen van Loon

Bij het betreden van de tweede ruimte is dit kunstwerk het eerste dat opvalt. Talloze aan elkaar aangesloten buizen staan op houten blokjes op een plateau. Een generator blaast rook door de buizen en uiteindelijk vindt deze zijn uitweg door de openingen. De installatie staat voor het netwerk glasvezelkabels dat onderzees de verschillende continenten met elkaar verbindt en de rook representeert data. ‘An Internet’ schetst een toekomst waarin data niet langer worden geproduceerd om bewaard te worden, maar om direct gebruikt te kunnen worden en vervolgens te verdwijnen.

Life Needs Internet (2012) van Jeroen van Loon

 Tijdens ‘Life Needs Internet’, een project dat Jeroen van Loon startte in 2012, verzamelde hij handgeschreven brieven van mensen over de hele wereld met één gemeenschappelijk onderwerp: de impact van het internet. Deze brieven publiceerde hij op de website van het project. De 2017-versie van Life Needs Internet toont naast de verzamelde brieven (met Engelse vertaling) ook videoportretten van de schrijvers. De portretten creëren een persoonlijke en bijna confronterende sfeer. Een oude, Nederlandse man vertelt over hoe hij het gebruiken van internet volledig heeft verleerd dankzij een beroerte, terwijl een 12-jarig meisje schrijft dat ze soms wenst dat het internet ‘even’ niet bestaat. Een jongeman uit Singapore bekent enigszins beschaamd dat hij teveel afhankelijk is geworden van het internet en zelfs op vakantie meteen naar een verbinding zoekt. De brieven zetten je niet alleen aan het denken over het internet in het algemeen, maar ook over je eigen internetgebruik.

Naast het lezen van de brieven van anderen is er ook de mogelijkheid zelf een brief te schrijven aan het houten tafeltje naast de monitoren. Zelf schrijf ik niets, al had ik dat eigenlijk wel graag gedaan. Internet is een belangrijke factor in mijn leven, ik heb er een hoop vrienden leren kennen waar ik dagelijks mee spreek. Toch vind ik dat het vaak te veel van mijn tijd consumeert. Ik heb mixed feelings, net als veel van de andere schrijvers. Misschien schrijf ik binnenkort wel een brief aan mijn bureau, dan loop ik niet het gevaar dat iemand stiekem over mijn schouder meeleest.

‘The Cellular Aura’ van Valerie van Zuijlen

Een ander opvallend onderdeel van de tentoonstelling is ’The Cellular Aura’. Een aantal grote, nagemaakte telefoonschermen spelen kleurrijke video’s af. Sommige schermen één, sommige schermen een aantal op een rij. De kleurrijke waas moet de ziel van de smartphone voorstellen, die wordt blootgesteld door de ‘ziel’ (oftewel selfiecamera) op zijn eigen reflectie te richten. Volgens Valerie van Zuijlen ontstaat er zo een achterdeur tussen smartphonegebruikers en hun trouwe ros. Haar werk vergt de nodige verbeelding, maar is zeker een interessant concept.

‘Pretty Fly For A Wifi’ (2014) van Roel Roscam Abbing

De ‘Pretty Fly For A Wifi’ is, naar mijn mening, één van de creatiefste werken van de tentoonstelling. ‘Waarom staat er een tafel met blikjes en huisafval in de hoek?’, zou je je misschien op het eerste gezicht afvragen. Maar schijn bedriegt, er staat eigenlijk een tafel met wifi-antennes. Ze zijn gemaakt van alledaagse materialen en werken echt. De ontwerpen van de antennes zijn ooit gedeeld op websites die nu niet meer bestaan en zijn slechts gedeeltelijk beschikbaar via het Internet Archive. ‘Pretty Fly For A Wifi’ bouwt, test en documenteert de ontwerpen en blaast ze hierdoor nieuw leven in.

‘Get Popular Vending Machine’ van Dries Depoorter

Bedrijven doen tegenwoordig steeds meer om populairder te worden op internet of sociale media. Of om populair te lijken? Met valse likes en volgers misleiden ze de buitenwereld, zichtbaarheid staat immers gelijk aan inkomsten en invloed. De ‘Get Popular Vending Machine’ is een parodie op deze valse likes en volgers. Stop één euro in de automaat en maak met een kraslot kans op 25.000 Twitter- of Instagramvolgers. Een ontzettend doordachte en originele manier om het onderwerp valse likes en volgers aan te kaarten.

Zelf een kijkje nemen? Materialising The Internet loopt tot en met 12 november in MU Eindhoven.

De gratis tentoonstelling is op uitnodiging bezocht. Bloggers delen hierbij altijd hun eigen mening. Foto’s: Richard Willebrands.