Digitale geletterdheid is in onze maatschappij niet meer weg te denken. Maar hoe leren kinderen nu eigenlijk wat echt en wat nep is in deze digitale samenleving? In de nieuwe boekenserie Lees je digiwijs schrijven verschillende kinderboekenschrijvers én experts over onderwerpen die bij digitale geletterdheid horen. In dit interview praat ik met Remco Pijpers. Hij is strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet en schreef bij Uitgeverij Zwijsen zijn eerste kinderboek genaamd Geh@ckt.

Een waargebeurd verhaal

Geh@ckt gaat over een 12-jarige jongen genaamd Dimitri. Dimitri is het slachtoffer van een internettrol, die zijn leven kapot probeert te maken door nepbeelden en -berichten over hem te verspreiden. Daarin gaat de trol, de 15-jarige Giovanni, heel ver. Dimitri spoort hem op, met hulp van zijn vrienden Sid en Indy. “Het is al met al een verhaal over hoezeer het mis kan gaan op internet, maar ook over de dunne scheidslijn tussen slachtoffer- en dader-zijn. Wanneer gaat de ander te ver, maar ook: tot hoever kun je zelf gaan?”

De hoofdpersoon in het boek is ontleend aan Freek uit het echte leven. Freek is precies hetzelfde overkomen: een onbekende jongen hackte zijn identiteit. De ouders van Freek probeerden sociale mediabedrijven zover te krijgen dat de beelden werden verwijderd, wat aanvankelijk niet lukte.

“Wat me is bijgebleven van wat Freek is overkomen, is de kracht van Freek en zijn ouders. Hoe verschrikkelijk het ook was, ze bleven geloven in zichzelf en in elkaar en lieten hun wereldbeeld en beeld van anderen er niet door verpesten. Wel waren ze bang dat de klasgenoten op de nieuwe school van Freek hun beeld van hem lieten bepalen door wat Google liet zien bij een zoektocht op zijn naam. Dat alles wil ik nog eens delen, nam ik me voor. Je kunt het in een les over veilig internet vertellen, maar ik hoop dat het op een literaire manier nog beter tot kinderen doordringt”, aldus Remco.

Lees je digiwijs

Dat er op internet hoe dan ook dingen misgaan is een fact of life. Het is belangrijk dat leerlingen dit weten en hulp inschakelen. Alléén kunnen zij het niet oplossen. Daarom is het ook zo belangrijk dat leerlingen leren over digitale geletterdheid. In de boekenserie Lees je digiwijs van Zwijsen – waar Geh@ckt onderdeel van uitmaakt – lezen kinderen van groep 5 t/m 8 spelenderwijs over digitale geletterdheid, een onderwerp dat op school steeds belangrijker wordt. De verhalen zijn aansprekend, spannend en herkenbaar en begrippen worden uitgelegd in informatieve kaders en een woordenlijst. “Deze nieuwe boekenserie gaat over hedendaagse onderwerpen, zoals: nepnieuws, sociale media, gameverslaving, gehackt worden, robotica en internetfraude. Belangrijk dus dat deze serie er is”, aldus Remco.

Toekomstplannen

Remco heeft een half jaar gedaan om dit boek te schrijven. Wat scheelde was dat hij een opleiding ‘Kinderproza schrijven’ heeft gevolgd, ScriptPlus geheten. In 2015 is hij daarmee begonnen en in 2019 heeft hij de opleiding afgerond. Met het behalen van een papiertje ben je natuurlijk nog geen kinderboekenschrijver, volgens Remco. “Ook met slechts één boek op je naam verdien je dat predicaat niet echt. Tenzij je een meesterwerk schrijft misschien, maar daar ben ik helaas nog lang niet.” Wel zet hij zich al zijn hele carrière in voor een beter en veilig internet voor kinderen. Dat mag in tegenstelling tot de titel schrijver wel op zijn cv vermeld worden.

Hij blijft dus vooral strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet. Toch waagt hij zeker een poging nog een kinderboek te maken, maar eerst gaat hij hard aan het werk om het Handboek Digitale Geletterdheid te updaten. Zijn debuut als kinderboekenschrijver heeft hij niet echt kunnen vieren, maar wel heeft hij prachtige bloemen van Zwijsen gekregen. En dat de juf van zijn tweeling in groep 7 het boek heeft voorgelezen, zonder dat hij daar om vroeg, voelde ook wel een beetje als een viering. Toch laat een officiële viering nog op zich wachten. “Misschien na de zomervakantie, in een mooie bibliotheek of boekhandel, maar nu er eerst maar eens van genieten dat Geh@ckt er is”, besluit Remco. “Ik zie het ook wel zitten om voor kinderen een lesje ‘hacken’ te verzorgen, waarbij we ook nog even jubelend mijn boek omhooghouden.”

Tip: Op de jeugdwebsite HoeZoMediawijs.nl kunnen kinderen en jongeren zelfstandig aan de slag. Ze vinden er informatie, filmpjes en doe-opdrachten over bijvoorbeeld gehackt worden, het herkennen van een nepprofiel en het verzinnen van sterke wachtwoorden.

Meer mediawijze boeken:

» Kinderen en online media in ‘Digitale burgertjes’
» Communiceren zonder woorden: de emojirevolutie
» Jeugdboek ‘WWW.wat?’ maakt internet begrijpelijk voor kinderen