Op zoek naar leesvoer voor in de vakantie? Er kwamen dit jaar al meer dan 55 blogartikelen online op Mediawijzer.net. Van clickbait tot vloggen en van gameverslaving tot maakonderwijs: die middag op het strand kan de uitgelezen kans zijn om je er eens iets meer in te verdiepen. In dit artikel vind je de persoonlijke zomerleestips van het Mediawijzer.net team. Prettige zomer! 

De diagnose achter gameverslaving

Aniek Breevoort – Projectmedewerker

Als je in je omgeving mensen hebt die veel gamen, dan is dit het ideale artikel voor jouw zomer. Ook ik maak me er wel eens schuldig aan: iemand beschuldigen van een gameverslaving. Bijvoorbeeld als ik de tweede kamer in mijn huis binnenloop, waar de temperatuur 3 graden hoger ligt dan de rest van het appartement en een muffe lucht hangt. Daar zit mijn vriend dan weer, al uren en uren te schreeuwen naar zijn vrienden aan de andere kant van zijn scherm. Ik heb mij dan weleens afgevraagd of zijn gamen geen verslavende vorm heeft aangenomen. Zeker sinds de WHO gameverslaving recent als officiële verslaving heeft erkend.

Maar, zo zegt Tony van Rooij van het Trimbos-instituut, gameverslaving is wetenschappelijk niet voldoende onderbouwd om een diagnose te zijn. We hebben nog niet vastgesteld wat excessief gamen eigenlijk inhoudt en wat de probleemomschrijving eigenlijk is. Eerlijk is eerlijk: er zijn mensen die beduidend veel gamen en daarvoor hulp moeten krijgen. Maar dan mag er wetenschappelijk nog altijd niet worden gesproken over een gameverslaving, aldus Tony.

Kortom, mocht jij deze vakantie je zoon weer uren kwijt zijn omdat hij aan het racen is op zijn Playstation? Of je vriend omdat hij een spel speelt met raketauto’s die kunnen voetballen? Lees eerst eens Tony zijn pleidooi, voordat je overhaaste conclusies trekt.

» Lees het blogartikel van Tony van Rooij: Gameverslaving: waarom we moeten oppassen met overhaaste diagnoses

Vergeef jezelf

Mimi van Dun – Programmamanager communicatie

Wie herkent dit? Je vind eigenlijk dat je te vaak op je telefoon zit en de digitale detox staat hoog op je ‘goede voornemens’ lijstje. Je moet nog steeds je wachtwoorden eens veranderen van je e-mail. Je hebt een kennis met een gehackt Facebookaccount. Je maakt je zorgen over de concentratie van de jeugd van tegenwoordig door de afleiding van de smartphone en over de invloed van nepnieuws en de zogenaamde filterbubbels.

Veel mensen kijken met een negatieve of huiverige blik naar ons leven met en in de media, en dit wordt versterkt door onderzoeksresultaten en waarschuwende nieuwsberichten. En toch laten we onze (gehate en geliefde) digitale media en met name de smartphone niet los. Het is een onlosmakelijk onderdeel van ons leven en een tool geworden, onder andere voor het onderhouden van sociale contacten. Het is alsof het ons is overkomen en dat we nu een weg aan het vinden zijn om er volwassen mee om te gaan en onszelf daarin toespreken als opstandige pubers.

Mark Deuze stelt in zijn blogartikel ’10 tips voor een gezond en digitaal leven’ dat media in het algemeen en digitale media in het bijzonder onvermijdelijk en onmisbaar zijn en dat we wel wat vergevingsgezinder naar onszelf mogen zijn. In dit prettig lezende artikel stelt hij onze eigen verantwoordelijkheid aan de kaak, en roept hij op om van de mogelijkheden te genieten.

Dus voor wie zin heeft om deze zomer eens naar zijn eigen mediagedrag te kijken en een gezonde, kritische en creatieve houding tegenover media beoogt, raad ik aan om dit artikel te lezen. En mocht je de smaak te pakken hebben, dan is ook zijn boek ‘Leven in media’ een aanrader.

» Lees het blogartikel van Mark Deuze: 10 tips voor een goed digitaal leven

‘We schelden elkaar online uit en vinden dit inmiddels normaal: dat is beangstigend’

Anne Everloo – Communicatiespecialist

Niets is heerlijker dan onderuitgezakt na een lange werkdag doelloos door je timeline van Facebook te scrollen. Je blijft hangen bij een nieuwsbericht dat je aandacht trekt, en uiteraard hebben een heleboel mensen hier een mening over en dat laten ze ongenuanceerd blijken ook. Voordat je het weet ben je niet meer door je timeline aan het scrollen, maar lees je vol verbazing en plaatsvervangende schaamte de reacties en discussies.

Precies hierover heeft Josephine Kay een blogartikel geschreven. De manier waarop er gereageerd wordt op sociale media is erg verontrustend. Het lijkt alsof er geen ruimte meer is voor een constructieve discussie of de hoor en wederhoor van argumenten. Een oplossing voor deze ontwikkeling biedt Josephine niet, maar die is op grote schaal misschien ook niet te vinden. Ook hiervoor geldt weer de oeroude slogan: ‘Een betere online wereld begint bij jezelf.’

» Lees het blogartikel van Josephine Kay: Column – We schelden elkaar online uit en vinden dit inmiddels normaal: dat is beangstigend

Geef de toekomst zelf vorm!

Babette van der Sluis – Webredacteur Mediawijzer.net en Mediawijsheid.nl

Bij uitstek geschikt om in de vakantie te lezen: Digitale Geletterdheid en de scheppende mens. Lees vanuit je luie strandstoel het vurige pleidooi van Justine Pardoen: we zijn zoveel meer dan werkende mensen!

Tijdens de feedbacksessie voor Curriculum.nu – over de vraag hoe digitale geletterdheid vorm moet krijgen in het onderwijs – wees zij op het belang van de spelende en scheppende mens. Het onderwijs is erop gestoeld om economische mensen te vormen, die goed functioneren binnen de samenleving. Burgers die meetbaar presteren. Maar is het niet belangrijker om rebellen op te voeden? Rebellen die ánders kunnen denken. Rebellen die kritisch naar (nep)nieuws, sturende apps en misleidende mails kijken en bovenal zélf maken.

Het artikel komt wat stroef op gang, maar als je eenmaal in het pleidooi komt is het heerlijk om te lezen! Met als hoogtepunt het inzicht: We moeten kinderen leren om de toekomst zelf vorm te geven, in plaats van ermee leren om te gaan.

» Lees het blogartikel van Justine Pardoen: Digitale Geletterdheid en de scheppende mens

Mam, ik verveel me!

Gemma Steeman – Sr. (web)redacteur

Mijn zomertip is het artikel: bekijk je verveelde puber eens met andere ogen! Dit artikel is geschreven voor docenten, maar ook heel geschikt voor ouders. Zeker in de zomermaanden! En niet alleen voor ouders van pubers, hoor. Mijn drie kinderen (in de basisschoolleeftijd) kregen op vrijdagmiddag om 12 uur vakantie. In plaats van in de lucht te springen, naar buiten te rennen en te zeuren om ijs, stortte de oudste zich neer op de bank en hing daar om 16 uur nog. Languit, soms half op de grond gezakt, zuchtend, steunend en met een uiterst verveelde uitdrukking op zijn gezicht. Ik onderdrukte de neiging om te zeggen: “Ga maar even lekker op de iPad, dat heb je wel verdiend”. Ik had tenslotte ook vakantie, laten we eerlijk zijn.

Verveling is een moment van ultieme ontspanning, legt auteur Rutger van den Berg uit. Verveling is goed! Het zorgt voor nieuwe creatieve processen in je hersenen. Maar verveling is tegenwoordig schaars dankzij het enorme aanbod van entertainment (ook offline). En daarmee doe je je kind eigenlijk tekort.

Daarom is mijn ultieme zomerse leestip speciaal voor alle ouders, opvoeders én mediacoaches die het belang van balans willen benadrukken aan ouders: lees dit artikel, want het motiveert je om je kinderen (juist!) tijdens de zomermaanden de verveling niet te snel te laten verdrijven met schermpjes. En je bent in goed gezelschap; zelfs de koning en koningin stellen tijdens hun vakantie schermloze weken in. Geen telefoon, geen iPads. Maar spelletjes, lachen en siësta houden. Heel vervelend. Fijne zomer!

» Lees het blogartikel van Rutger van den Berg: Docenten, bekijk de verveelde puber eens met andere ogen

Waag je maar eens aan mediawijsheid in so/vso…

Heide Goris – Relatiemanager

In de jaren dat ik voor Mediawijzer.net werk, zie ik dat zowel het onderwijs als de aanbieders daaromheen stappen zetten richting (inmiddels) aanpakken van mediawijsheid in het curriculum. Dat het veld daar al best wat bereikt, zie je terug in het aantal aanbieders, maar ook in het groeiende aantal onderwijsinstellingen dat zich bij ons als netwerkpartner aanmeldt. Een mooie beweging voor regulier onderwijs.

Ik gun het speciaal onderwijs ook zo’n beweging, een duw in de juiste richting. Want we zien dat het so/vso nog veel hulp nodig heeft met het vormgeven- en uitrollen van beleid en vinden van goed aanbod voor hun leerlingen. En de urgentie bij deze (vaak kwetsbare) doelgroep is groot.

In het project Gewoon Mediawijzer zetten de initiators hun klauwen in het maken van een specifieke vertaling van het Mediawijsheid Competentiemodel voor het speciaal onderwijs. Dat lijkt mij geen makkelijke exercitie, gezien de grote diversiteit aan niveaus, achtergronden en beperkingen van de leerlingen in het speciaal onderwijs. Het onderzoeks- en ontwikkeltraject leverde interessante conclusies op, bijvoorbeeld dat het thema mediawijsheid niet anders is in de context van het speciaal onderwijs, maar dat de situatie waarin en waarop wordt geleerd anders is.

Dit interview geeft een mooi stukje inzicht in een ontwikkeltraject van de leerlijn voor so/vso scholen (fijn leesmateriaal). Ook worden initiatieven opgeroepen zich te melden om het totaal van bestaand aanbod voor so/vso beter in kaart te brengen (misschien een goede actie voor NA je vakantie). Ik hoop dat het ons netwerk inspireert om ook voor deze doelgroep aan de slag te gaan!

» Lees het interview met Anne van Egmond en Anja van den Berg: ‘Gewoon Mediawijzer’: SO en VSO scholen mediawijzer door ontwikkelde leerlijn

Hoe zorg je voor een goed digitaal leven?

Micky Devente, community manager

Lijstjes en tips: ik ben er dol op. Op een van mijn (honderd) lijstjes staat het blijvende voornemen om de juiste balans te vinden in online en offline zijn. Ook ik was geïnspireerd door het artikel over een goed digitaal leven. Mark Deuze gaf begin dit jaar 10 goede, concrete tips waar je direct mee aan de slag kan. Een mooie start van het nieuwe jaar, maar wat mij betreft iets om elke dag bij stil te staan, mee te beginnen of mee verder te gaan.

Vooral tip ‘5. Doe iets anders met of juist zonder media’ vind ik leuk. Het is zinvol om zo nu en dan geen nieuws te volgen, of een digitale detox te plannen. “Media worden pas machtig als we ze voor lief nemen en ze in de plaats komen van andere handelingen en ervaringen”, zegt Mark Deuze. Blijf experimenteren en ontdekken hoe je eigenlijk zelf reageert op online of offline zijn. Wat doet dat met jou? En je omgeving? Vooral ook het punt dat hij maakt over dat we “media moeten gebruiken als gereedschap waar we mee kunnen werken, in plaats van als een prothese waarvan we afhankelijk zijn” vind ik sterk. Hoe afhankelijk ben jij van je digitale leven?

» Lees het blogartikel van Mark Deuze: 10 tips voor een goed digitaal leven

Kleuterclickbait

Riley Veltman – Stagiair webredactie Mediawijzer.net en Mediawijsheid.nl

Mijn neefje van acht heeft altijd wel zijn iPad bij zich, het merendeel van de tijd kijkt hij daar YouTube-filmpjes op. Ik wist dat het populaire videoplatform niet alleen maar vol stond met ‘vrolijke’ filmpjes, want wat verwacht je met keuze uit miljarden video’s? Toch was ik verbaasd na het lezen van Kleuterclickbait op YouTube: niet alles wat blinkt is goud, omdat ik niet wist dat vele kinderen de dupe zijn van gemaskeerde kindervideo’s.

Tegenwoordig is het geven van een tablet het perfecte middel om je kind urenlang zoet te houden, maar als je denkt dat je kind alleen maar kindvriendelijke video’s voorgeschoteld krijgt, heb je het goed mis…

Mijn vraag is: hoe komen deze video’s op YouTube terecht? Want zoals je misschien wel weet, hanteert YouTube een strikt beleid op het uploaden van video’s. Maar het Amerikaanse bedrijf kan niet alles monitoren, er wordt namelijk per minuut 300 uur aan beeldmateriaal geüpload. YouTube probeert er alles aan te doen om kinderen op het platform te behouden, zo bestaat er sinds kort een kindvriendelijke versie. Ik heb goede hoop dat ongeschikte video’s in de toekomst verleden tijd zullen zijn. Maar tot die tijd: houd het kijkgedrag van je kind op YouTube goed in de gaten, en blijf vooral praten met elkaar.

» Lees het blogartikel van Marcel Hobma: Kleuterclickbait op YouTube: niet alles wat blinkt is goud

Hoe uit jij je ongenoegen?

Saskia Kuijl – Webredacteur Mediawijzer.net en Mediawijsheid.nl

Iedereen doet wel eens iets doms op internet. Een lullig berichtje naar de verkeerde persoon sturen (auw) of een foto posten waar je later toch niet zo trots op bent (oeps). Ook bekende personen hebben wel eens een niet-zo-mediawijs moment. En – tja, het zijn toch ook gewoon mensen – dat moet kunnen. Rapper Boef bijvoorbeeld, die een aantal vrouwen die hem begin dit jaar bij autopech hadden geholpen, uitmaakte voor hoeren. Zijn gedrag was natuurlijk echt niet OK, daar was heel Nederland het wel over eens. Maar hoe Jacqueline Kleijer in haar artikel ‘Wat je kecht ben je zelf’ de situatie ook eens omdraaide, vond ik mooi.

Er ontstaat in zo’n situatie ophef; dat is een (heftig!) groepsproces. Als gevoelsmatig een heel land de boosdoener gaat terugpesten en uitjoelen, wat verwachten we dan dat daar uit komt? In dit geval was het een slappe sorry, in plaats van een gezonde dosis zelfreflectie. Voor zelfreflectie heb je ruimte nodig, maar die moet de boosdoener dan wel krijgen. Best interessant om eens na te denken over jouw eigen rol en verantwoordelijkheid in zo’n situatie. Die inzichten vertalen zich volgens mij ook prima naar andere situaties in het dagelijks leven, als het gaat om conflict of frictie. Online én offline. Hoe dan ook, Jacqueline legt het treffend uit in 3 leesminuten!

» Lees het blogartikel van Jacqueline Kleijer: ‘Wat je kecht ben jezelf’

Fijne zomer!

Heb je zelf een blogidee voor na de vakantie? Mail ons op [email protected] of meld je aan als blogger. Zelf ook een leestip? Deel ‘m in de reacties!