Het toegangkelijker willen maken van digitale producten en diensten voor mensen met een (verstandelijke) beperking, zoals minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) graag wil, is toe te juichen. Maar hier kleven ook risico’s aan. Vooral bij mensen bij wie er een sterk verschil is tussen kunnen, en aankunnen. ‘Bij het toegankelijk maken moeten we daarom tegelijkertijd investeren in mediawijsheid’, betoogt Niels Bloembergen.
Nieuwe online technieken en sociale media bieden voor mensen met een verstandelijke beperking enorme mogelijkheden. Bij mediawijsheid gaat het om het kunnen benutten van de mogelijkheden maar ook het kunnen omgaan met verleidingen en herkennen van misleiding.
Juist mensen met een verstandelijke beperking zijn kwetsbaar en gevoelig voor verleiding en misleiding. Ze hebben moeite met het inschatten van de bedoelingen van een ander en kunnen de gevolgen nauwelijks overzien. En we weten dat er in de online wereld veel risico’s zijn, zoals kopen op afbetaling, online gokken, identiteitsfraude, ongewenste abonnementen, phishing, nepwebshops en ongewenste contacten.
2 miljoen mensen buitensluiten kan niet
Dan maar geen toegang geven tot de online wereld? Naast dat het onmogelijk is, zou dat het buitensluiten betekenen van meer dan 2 miljoen mensen. Met het toegankelijker maken van de online mogelijkheden zijn mijns inziens de volgende zaken van belang. Allereerst het beschermen van burgers door overheden, onder andere door aanbieders van platforms te dwingen zich aan de wet te houden.
Al wordt hier hard aan gewerkt, de huidige wetgeving en bevoegdheden om toezicht te houden en op te kunnen treden schieten nog tekort. Daardoor is het ook van belang dat mensen mét (maar ook zonder!) een verstandelijke beperking mediawijs leren omgaan met verleiding en misleiding.
Voer goede, gelijkwaardige gesprekken
Als opvoeder, leerkracht, begeleider of hulpverlener hoef je daar geen media-expert of TikTokdeskundige voor te zijn. Het gaat vooral om het voeren van goede, gelijkwaardige en oordeelvrije gesprekken. Het is onze missie, als ontwikkelaars van de Mediajungle, om mensen dat gesprek te laten voeren en zo een bijdrage te leveren aan een leuker en veiliger online leven voor iedereen.
Samen met zorginstellingen ASVZ, Amerpoort, Amarant en het Netwerk Mediawijsheid ontwikkelt de Mediajungle komend najaar een speciale editie van het Mediajungle bordspel voor mensen met een Matig Verstandelijke Beperking (MVB). Een project in nauwe samenwerking met deskundigen, professionals en uiteraard de doelgroep zelf.
Wat is een MVB?
‘We spreken bij mensen met een MVB over het algemeen van een cognitieve ontwikkelingsleeftijd tussen de ongeveer 4 en 7 jaar. Maar we weten dat het sociaal emotionele niveau het belangrijkste is om hen goed te kunnen ondersteunen. (…) Het emotionele ontwikkelingsniveau ligt over het algemeen een stuk lager dan de cognitieve ontwikkeling en de verbale en praktische vaardigheden. Dit betekent dat iemand met een MVB meer kan dan hij aankan en de kans op overvraging groot is.’ (Kennispleingehandicaptensector.nl, 2023)
Risico op overvraging
Het risico op overvraging door het ‘meer kunnen dan aankunnen’ vormt een belangrijk uitgangpunt bij de ontwikkeling van de speciale editie van het Mediajungle bordspel. De online wereld houdt geen rekening met mensen die kwetsbaar zijn voor overvraging. Investeren in mediawijsheid moet daarom bij deze doelgroep een hoge prioriteit hebben. Het doel is dan ook dat het spel breed beschikbaar komt.
Over de Mediajungle: in 2017 gestart als initiatief voor het vergroten van mediawijsheid bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Al snel bleek de Mediajungle ook aan te slaan in andere sectoren en bij andere doelgroepen. De ontwikkeling van een bordspel voor mensen met een MVB, in samenwerking met andere partijen, is dan ook logische en waardevolle vervolgstap. De verwachte verschijningsdatum van deze editie is eind 2024.
Netwerk Mediawijsheid blij met ontwikkeling
Netwerk Mediawijsheid is blij met de ontwikkeling van de editie voor mensen met een matig verstandelijke beperking. De groep mensen is divers en begeleiders en cliënten lopen tegen verschillende uitdagingen aan. Maatwerk en een persoonlijke aanpak is daarom nodig. De Mediajungle maakt het mogelijk om op een laagdrempelige manier het gesprek over media te starten, zodat cliënten goede begeleiding kunnen ontvangen op het gebied van mediawijsheid en zich zekerder kunnen bewegen in de samenleving.
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.