Op sociale media worden beelden van terreur, aanslagen, oorlog en andere schokkende gebeurtenissen ongecensureerd gedeeld. Het geweld kan bij leerlingen angst oproepen, en er kunnen spanningen door ontstaan. De brochures ‘Kinderen en terreur op sociale media’ voor het primair onderwijs en ‘Dialoog in de klas over terreur op sociale media’ voor het voortgezet onderwijs helpen scholen en leraren om hier goed mee om te gaan.

Leerlingen onwetend houden over gruwelijk nieuws, zoals over de aanslagen in Parijs, Brussel en Nice, is onmogelijk, omdat het nieuws gevraagd en ongevraagd blijft binnenstromen via sociale media. De brochures van Mijn Kind Online, een website van Kennisnet, laten zien hoe hier op school mee kan worden omgegaan. Ze zijn ontwikkeld in samenwerking met Mediawijzer.net en geven antwoord op vragen als:

• Hoe bewaar je als leraar de kalmte?
• Hoe praat je met leerlingen over schokkende gebeurtenissen, zoals de aanslagen in Brussel, Parijs en Nice? Of over beelden van vluchtelingen die sterven op zee?
• Hoe geef je richting aan discussies die over zulke gebeurtenissen kunnen ontstaan in de klas?
• Hoe help je leerlingen om zich digitaal tot elkaar te verhouden?

Sociale media als een vergrootglas

Een Amsterdamse middelbare scholier vertelde dat hij het ‘best wel eng’ vond om op 4 mei naar de dodenherdenking op de Dam te gaan. Zo vlak na de aanslagen in Brussel met zo’n massa mensen samenkomen, en dan ook nog rond dit thema, welk risico hield dat in? Een paar maanden later gebeurde het weer. In Nice reed een terrorist op de Franse feestdag 14 juli met een vrachtwagen meer dan 80 mensen dood op de drukbezochte boulevard. Terreur en geweld lijken een onlosmakelijk deel van ons leven te worden. Op sociale media worden angst en verschrikking gedeeld, maar ook de onvermijdelijke haatberichten en complottheorieën. Nu het terrorisme angstwekkend dichtbij is en spanningen in de wereld ook in ons land mensen uit elkaar drijven, nemen de discussies erover op sociale media in felheid toe. De felheid wordt versterkt door media die werken als een vergrootglas en de werkelijkheid kleuren. Dat heeft zijn weerslag in de klas. Ook daar kunnen de emoties hoog oplopen.

‘Veilig internet’ weer op de agenda

De laatste tien jaar zijn er zaken veranderd als het gaat om leerlingen en digitale media. Het accent is verschoven van ‘veilige content’ naar ‘positieve digitale inhoud’. Leerlingen beschermen bleef belangrijk, maar ‘empowerment’ en digitale talentontwikkeling kregen de overhand. We doen er goed aan ‘veilig internet’ weer op de agenda te zetten. Er is aanzienlijk meer geweld, vooral verspreid via sociale media. De ellende is het gevolg van wat zich in de werkelijke wereld afspeelt. Ook is er meer agressie als gevolg van angst voor aanslagen. Het is geen zeldzaamheid dat moslimkinderen op internet worden belaagd door volwassen ‘haters’. Ga er maar aanstaan, als school. Mediawijsheid is nu bijna vooral op te vatten als: de wijsheid om om te gaan met geweld en terreur op internet en de gevolgen daarvan in de klas.

Nieuws verspreidt zich razendsnel

Leerlingen onwetend houden van gruwelijk nieuws is met alle mediakanalen onmogelijk. Ze komen toch wel te weten wat er is gebeurd. Het nieuws verspreidt zich razendsnel via sociale media, Facebook, Twitter, et cetera. Kinderen krijgen op steeds jongere leeftijd een mobieltje of tablet. Even klikken op een nieuwssite en alles stroomt zo binnen, gruwelijke beelden incluis. Bovendien: leerlingen horen erbij als ze meningen, ideeën en gevoelens delen. Zo ook filmpjes en foto’s. Veel beelden worden ongecensureerd en zonder duiding doorgestuurd.

Hoe ga je hier als school mee om? Welke gesprekken voer je met leerlingen over hun angsten en hun soms heftige meningsverschillen? Hoe help je je leerlingen omgaan met extreme berichtgeving op internet en sociale media? Kortom, hoe geef je mediawijsheid vorm in deze ingewikkelde tijd? In de brochures voor zowel primair onderwijs als voortgezet onderwijs probeert Kennisnet met hulp van deskundigen op deze vragen antwoord te vinden.

» Download de brochure ‘Kinderen en terreur op sociale media’ voor het po

» Download de brochure ‘Dialoog in de klas over terreur op sociale media’ voor het vo