Op vrijdag 15 februari presenteerde stichting FutureNL het nieuwe lespakket Find It! in de Koninklijke Bibliotheek Den Haag. Het materiaal kwam tot stand in een samenwerking tussen FutureNL, 23 bibliotheken en het Rijksmuseum en heeft als doel om leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs informatievaardigheden bij te brengen. De lancering bood een interessante blik op de werkzaamheden van Nederlandse bibliotheken en hun samenwerkingen met scholen. Het belang van informatievaardigheden is groot, en blijft groeien, omdat ongecontroleerd speurgedrag op internet gevaarlijk kan zijn. Wat houdt het lesplan precies in en hoe kwam deze bijzondere samenwerking tot stand?

Sfeer

De lancering begon met een ontvangst in de hal. Bibliotheken, scholen en verschillende organisaties waren vertegenwoordigd. Zo ook de uiteindelijke doelgroep: groep 7 van Basisschool De Regenboog uit Reeuwijk mocht als eerst aan de slag met het lesplan. Voor het netwerk waren er workshops, presentaties en een lunch georganiseerd. De aanwezigen werden verdeeld in groepjes, waardoor contacten gemakkelijk werden gelegd. De sfeer was dan ook amicaal.

Feedback van kinderen

Na de ontvangst namen we plaats in de aula. Erevoorzitter van de Verenging Openbare Bibliotheken H.K.H. Laurentien sprak het publiek toe en richtte zich voornamelijk op de twee voorste rijen, waar de schoolkinderen zaten. “Wij volwassenen doen graag alsof wij jullie van alles leren, maar eigenlijk is het andersom.”

Bij de ontwikkeling van het lesplan werden de 23 betrokken bibliotheken regelmatig geraadpleegd voor feedback, waarbij reacties van kinderen werden meegenomen. De boodschap is dan ook: kinderen weten online gemakkelijk hun weg te vinden, doordat ze met media opgroeien. Daarom is het aan onderwijzers om hen richting te geven in de informatiejungle op het internet.

Lesmateriaal

Wat houdt het lesplan in? Aan de hand van een online lespakket en projectboek maken leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs een werkstuk over een onderwerp naar keuze. Het lesmateriaal biedt handvatten om kwalitatief goede en betrouwbare bronnen te vinden. Uiteindelijk behoren de leerlingen zelfstandig informatie te kunnen vinden, beoordelen en implementeren in hun werkstuk.

Ontwikkeling

“Voordat we aan Find It! begonnen, stonden we al in contact met diverse bibliotheken”, aldus Ronilla Snellen, voorzitter van stichting FutureNL. “We dachten na over manieren om die contacten van dienst te laten zijn voor onze primaire doelgroep: basisscholen. Zo kwamen we bij de ontwikkeling van het lespakket. Gedurende het co-creatieproces haakten steeds meer bibliotheken aan.” Het Rijksmuseum benaderde de stichting vanwege het Jaar van Rembrandt (Rembrandt overleed 350 jaar geleden). Speciaal voor Find It! werden er video’s opgenomen in het museum. Volgens Snellen zagen de betrokken partijen een mooie combinatie in het proces met de bibliotheken.

Jenny Kolkena, medewerker educatie bij de Bibliotheek West Achterhoek, werkte mee aan de ontwikkeling van Find It!. “Als bibliotheek werken wij vraaggericht met scholen. We merken dat de vraag naar lessen over informatievaardigheden groeit. De bibliotheek is daarvoor bij uitstek geschikt, omdat taalvaardigheden en informatievaardigheden nauw samenhangen.” Andere bibliotheekmedewerkers beaamden dit.

Een van de aanwezige gasten was Ingrid de Jong van Cubiss. Zij maakt het haar werk om de samenwerking tussen bibliotheken, onderwijs en culturele instellingen te stimuleren. Zij vindt Find It! een mooi initiatief. “Niet alleen omdat het lespakket gratis is, ook omdat het de samenwerking tussen scholen en bibliotheken versterkt.”

Aangesloten bronnen

Jeugdbibliotheek.nl is een van de bronnen die scholieren raadplegen bij hun werkstuk. De website is een “etalage voor alles wat de bibliotheek de jeugd te bieden heeft”, zo vertelt Lieke Hoefs, projectleider van de site, tijdens haar presentatie. “Op de website vind je zowel verwijzingen naar gratis, gecontroleerde content als ingekochte bronnen en e-books.” Wie zoekt op ‘sociale media’ vindt pagina’s in verschillende leeftijdscategorieën met brede informatie over het onderwerp. Ook staan er verwijzingen naar boeken en filmpjes ter vergroting van mediawijsheid.

Daarnaast kregen aanwezigen uitleg over Delpher, een historisch archief van Nederlandse kranten, boeken en radiobulletins tot aan 1995. De website geeft onder andere context aan historische gebeurtenissen. Zo kunnen nieuwsberichten uit de jaren ’40 een beeld schetsen van de rol die de media speelden in de Tweede Wereldoorlog. Als leerlingen WO2 kiezen als onderwerp voor hun werkstuk, kunnen ze de nieuwsberichten uit die tijd direct inzien en de informatie toepassen.

De bibliotheek geeft richting

Het is logisch dat bibliotheken de nodige richting geven aan kinderen. Ze vormen enorme informatiebronnen en staan in nauw contact met scholen – zowel het basis- als voortgezet onderwijs. De lancering van Find It! toont aan hoe de rol van bibliotheken is geüpdatet in de moderne samenleving. De bibliotheek is bij jongeren al enige tijd niet meer de informatiebron naar keuze – die rol is overgenomen door Google en Wikipedia. Daarom is het een goede ontwikkeling dat bibliotheken op deze manier meegroeien met de veranderende maatschappij.

Het gratis lesplan is hier verkrijgbaar.

Meer lezen over nepnieuws en digitale vaardigheden:

» Is een verbod op nepnieuws wel het antwoord?
» Digitale ongelijkheid: achterblijvers verder gemarginaliseerd
» In gesprek over nepnieuws, onderwijs en kennis