Op donderdag 2 mei organiseerde Waag Futurelab samen met de OBA en de gemeente Amsterdam opnieuw de jaarlijkse lezing de Staat van het Internet. Ditmaal te gast: keynotespreker Kim van Sparrentak, Europarlementariër voor GroenLinks en nauw betrokken bij Europese regelgeving ter beteugeling van Big Tech. “Technologie verdeelt in plaats van dat het verbindt.”
Moderator Lynn Zebeda (sociaal ondernemer en bestuurslid bij verschillende organisaties in het veld van maatschappelijke impact) opent de bijeenkomst en het gesprek. De bijeenkomst start met een aantal stellingen, zoals ‘Ik maak me zorgen over big tech’. De meerderheid van de zaal staat op, maar niet iedereen is het er helemaal mee eens: “Ik probeer me geen zorgen te maken over dingen waar ik niets aan kan doen.”
Gedoe
Het is een zonnige en warme dag, daarom begint Van Sparrentak met: “Bedankt dat jullie in deze donkere zaal komen zitten in plaats van buiten in het zonnetje.” Ze vertelt over haar eerste herinnering van het internet. In één woord: “gedoe”. Haar vader had een winkel en deed zijn belasting zelf, vanuit huis, via een inbelmodem. Met al het “gepiep en gekraak” dat daarbij hoorde.
“Als ik kijk naar hoe we er nu mee omgaan, denk ik: wauw, dat is best snel gegaan.”
Sparrentak vat het fundamentele probleem samen: het publieke debat speelt zich online af, waar techbedrijven de spelregels maken met maar één doel: winst. In plaats van dat mensen de grip hebben, zijn het de techbedrijven. Roasten, ophef en polarisatie loont. Platforms zijn gebouwd om ons uit elkaar te drijven.
Digitalisering is …
Nu het goede nieuws: daar kunnen we iets aan doen. Van Sparrentak noemt digitalisering “fucking” politiek. We moeten de macht uit handen van bedrijven halen. Van Sparrentak noemt mogelijke maatregelen op:
- Als je langer dan twintig minuten scrollt, krijg je een waarschuwing
- Je ziet alleen je vrienden op je tijdlijn, op chronologische volgorde
- Stoppen met online tracking
- De oneindige scroll verbieden
Van Sparrentak is hoopvol dat het gaat lukken. “Afgelopen vijf jaar is er een begin gemaakt.”
Kim van Sparrentak is de afgelopen jaren nauw betrokken geweest bij de AI Act, het initiatiefvoorstel over ‘verslavend ontwerp van online diensten’.
Van Sparrentak bedankt haar team, Waag en de mensen in de zaal. Want: “Politiek kan je niet alleen”.
Na een aantal vragen uit de zaal modereert Lynn Zebeda het gesprek met Naomi Appelman (voorzitter van het Racism and Technology Center), Sander van der Waal (research director van Waag Futurelalab), Ilyaz Nasrullah (maker van de podcast en essayreeks ‘Welkom in de AI-fabriek’) en Kim van Sparrentak.
Decentraliseren
Zebeda vraagt aan het panel wat het belangrijkste is wat Van Sparrentak heeft verteld. Naomi Appelman is het ermee eens dat het businessmodel moet worden aangepakt. Sander van der Waal vindt het belangrijk dat we decentraal werken aan wat we wél willen voor technologie en om de vraag te stellen: Hoe kunnen we wetgeving gebruiken voor wat we hier willen?
Wat Appelman mist in de speech van Van Sparrentak is dat niet alleen Big Tech het probleem is, maar ook overheden en de EU. “Mensen in de meest kwetsbare positie worden niet geholpen,” aldus Appelman.
Van Sparrentak vertelt dat we moeten samenwerken voor alle maatschappelijke problemen. Technologie verdeelt in plaats van dat het verbindt. Ze vraagt of het panel manieren ziet waarop we wél meer verenigd dat soort uitdagingen aan kunnen gaan met tech. Appelman ziet wel een manier in old school versies van burgerlijke ongehoorzaamheid. Als je kijkt naar hoe bewust jongeren zijn over privacy, gebruiken ze gezichtsmaskers op demonstraties zodat ze niet herkend worden door gezichtsherkenning en gebruiken ze bepaalde platformen (of juist niet).
Moeite blijven doen
Zebeda vraagt wat essentiële vaardigheden zijn die we kinderen mee moeten geven. Ilyaz Nasrullah: “Het is belangrijk om te blijven onthouden dat we moeite moeten blijven doen.” Hij noemt een voorbeeld uit de Donald Duck, waar uitvinder Willie Wortel een oplossing vindt voor een probleem wat niet bestaat, om mensen werk uit handen te nemen. Maar uiteindelijk verrot het de hele wereld. Zijn les: Als je de waarheid van onwaarheid wil onderscheiden moet je moeite doen.
Zebeda vat de twee uur samen:
- Technologie beïnvloedt ons gedrag
- Hoe komen we naar een technologie die ons verbindt?
- Stel duidelijke ethische kaders
- Investeer in alternatieven
- Het is de moeite waard om moeite te doen
Zebeda sluit af: “Bedankt dat jullie de moeite hebben gedaan om hier te komen. We zijn nog niet uitgepraat.”
Reacties worden eerst goedgekeurd door de redactie.